Συμβουλές για trading από έναν θρύλο των επενδύσεων
Ο J. Ross ζει από τις αγορές εδώ και 58 χρόνια. Έχει γράψει 12 σημαντικά βιβλία, ενώ έθεσε νέα πρότυπα για τις συναλλαγές,
Ο Joe Ross είναι ένας θρύλος των επενδύσεων που ζει από τις αγορές εδώ και – κρατηθείτε – 58 χρόνια. Εκτελεί συναλλαγές και επενδύει από τη στιγμή που έκανε την πρώτη του συναλλαγή στην ηλικία των 14. Επί του παρόντος, είναι ένας πολύ γνωστός και σεβαστός master trader/επενδυτής.
Έχει επιβιώσει από όλες τις διακυμάνσεις των αγορών λόγω του ευπροσάρμοστου επενδυτικού ύφους του, όπου χρησιμοποιεί μια προσέγγιση χαμηλού ρίσκου που παράγει σταθερά κέρδη. Ο Joe είναι ο δημιουργός του διάσημου στησίματος Ross Hook και έχει θέσει νέα πρότυπα για τις συναλλαγές χαμηλού ρίσκου.
Έχει γράψει δώδεκα σημαντικά βιβλία και αμέτρητα άρθρα και δοκίμια σχετικά με τις συναλλαγές. Όλα τα βιβλία του έχουν γίνει κλασικά και έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Επιπλέον, διαχειρίζεται την ιστοσελίδα www.tradingeducators.com, όπου διδάσκει τη μέθοδό του για εκτελέσεις συναλλαγών και παρέχει πηγές για τους επενδυτές.
Σήμερα, έχουμε τη μεγάλη ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον Joe Ross για την προσέγγισή του στις αγορές, τις γνώσεις που έχει αποκτήσει από τις συναλλαγές και την τεράστια εμπειρία του από την εκτέλεση συναλλαγών για περισσότερα χρόνια από σχεδόν οποιονδήποτε άλλον στον πλανήτη.
» TRADERS΄: Joe, μπορούμε μόνο να μαντέψουμε σχετικά με τον πλούτο των εμπειριών που αποκτήσατε όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά πρώτα απ' όλα, ας ξεκινήσουμε με το πώς άρχισαν όλα. Πότε ακούσατε για πρώτη φορά για τις αγορές και τις συναλλαγές και πώς εθιστήκατε – με την καλή έννοια – σε αυτές;
Ross: Όταν ήμουν 14 ετών, συνηθιζόταν οι μητέρες να μένουν στο σπίτι και οι πατέρες να πηγαίνουν στη δουλειά. Ωστόσο, ο καλύτερος φίλος του πατέρα μου έμενε συνήθως στο σπίτι τις εργάσιμες ημέρες. Υπέθετα ότι είχε κάποιο πρόβλημα υγείας - ότι ήταν ένα άτομο που δεν μπορούσε να εργαστεί. Ο φίλος μου και η οικογένειά του ζούσαν αρκετά καλά σε μια γειτονιά της ανώτερης τάξης, και είχαν καινούριο αυτοκίνητο. Θυμάμαι που τον ρώτησα: «είναι ο πατέρας σου ανάπηρος, γιατί μένει συνέχεια στο σπίτι; Η απάντηση ήταν: «όχι, είναι καλά. Κάνει τη δουλειά του σε εκείνο το δωμάτιο, με τις γυάλινες πόρτες. «Λοιπόν, τι κάνει εκεί μέσα;». «Δεν ξέρω, γιατί δεν τον ρωτάς;» Έτσι χτύπησα τη γυάλινη πόρτα και τον ρώτησα: «Τι είναι αυτό που κάνετε εδώ;» Η απάντηση ήταν: «Λοιπόν, αν θέλεις πραγματικά να ξέρεις, έλα μέσα και θα σου δείξω».
Ο πατέρας του φίλου μου πήγε σε ένα ντουλάπι και έβγαλε ένα ρολό χαρτί, το οποίο ξετύλιξε στη συνέχεια πάνω σε ένα σχεδιαστήριο. Είπε: «δουλεύω πάνω σε αυτό το διάγραμμα και σε άλλα σαν κι αυτό». Το μόνο που έβλεπα ήταν πολλά πράγματα που έμοιαζαν με ράβδους και έτσι ρώτησα: «Η δουλειά σας είναι να σχεδιάζετε ράβδους;» «Όχι, αυτά αντιπροσωπεύουν μετοχές, όχι ράβδους». Τι είναι η μετοχή; Μοιάζει με ράβδο;» Άρχισε να μου περιγράφει τι είναι οι μετοχές και ότι οι ράβδοι αντιπροσώπευαν τις τιμές των μετοχών μιας εταιρείας. Είχα εντυπωσιαστεί από το γεγονός ότι μπορούσε να βγάζει χρήματα από κάτι που τελικά ήταν ένα απλό διάγραμμα στηλών.
Εκείνη την εποχή δούλευαν και οι δυο γονείς μου. Οι γονείς μου είχαν να υποστούν το καθημερινό μποτιλιάρισμα της ώρας αιχμής, το οποίο ήταν έντονο. Ωστόσο, ο πατέρας του φίλου μου ζούσε μια πολύ πιο ευχάριστη ζωή και εκείνη τη στιγμή αποφάσισα ότι θα μάθαινα πώς να συναλλάσσομαι μετοχές.
TRADERS΄: Μπορείτε παρακαλώ να περιγράψετε, εν συντομία, τα σημαντικότερα στάδια της πενηνταοκτάχρονης σταδιοδρομίας σας στις συναλλαγές, και πώς έγιναν όλα;
Ross: Όταν ο πατέρας του φίλου μου είδε ότι είχα ένα γνήσιο ενδιαφέρον για τις συναλλαγές, με πήγε σε ένα γραφείο της αγοράς Pacific Coast Stock Exchange, όπου κάθισα στα θεωρεία παρακολουθώντας τους άλλους να συναλλάσσονται. Ήταν μια συναρπαστική εμπειρία και επένδυσα στην πρώτη μου μετοχή, την οποία διατήρησα μέχρι την ηλικία των είκοσι. Μέσα σε λίγες ημέρες έγινε ζημιογόνα, αλλά διατήρησα αυτή τη μετοχή με απώλειες μέχρι τη στιγμή που έκλεισε η εταιρεία. Είμαι ευγνώμων για αυτό το μάθημα: μην κρατάτε τις μετοχές με απώλειες!
Στην ηλικία των 17, εντάχθηκα στο Ναυτικό των ΗΠΑ και παρέμεινα σε ενεργό υπηρεσία μέχρι την ηλικία των 22. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών διάβαζα για τις αγορές, αλλά δεν είχα πραγματικές ευκαιρίες για εκτέλεση συναλλαγών. Όταν έφυγα από το Πολεμικό Ναυτικό, πήγα να επισκεφθώ τον θείο του πατέρα μου. Αποδείχθηκε ότι ήταν επενδυτής εμπορευμάτων και στην ηλικία των 76 ετών εξακολουθούσε να εκτελεί συναλλαγές. Έμεινα μαζί του πολλούς μήνες και μου δίδαξε τις αγορές. Ήταν πολύ αυστηρός με την πειθαρχία και τον αυτοέλεγχο. Μου είπε ότι ποτέ δεν θα εκτελούσα συναλλαγές όπως εκείνος, ότι θα έπρεπε να αναπτύξω τη δική μου μέθοδο, αλλά ενστάλαξε μέσα μου την ανάγκη να πιστεύω στον εαυτό μου και σε ό,τι κάνω.
Όταν έφυγα από τον θείο μου, επέστρεψα στο σπίτι για να σπουδάσω στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLA). Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα εκτός και αν εκτελούσες συναλλαγές μέσα από μια αγορά. Επομένως, ήμουν ένας μακροπρόθεσμος επενδυτής θέσεων στις αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, με κάποιες περιστασιακές επενδύσεις στο χρηματιστήριο. Διδάχθηκα την κλασική ανάλυση των διαγραμμάτων από τον θείο μου και ο μοναδικός τεχνικός δείκτης που χρησιμοποιούσα ήταν ένας κινητός μέσος όρος. Εγγράφηκα στην υπηρεσία σχεδίασης διαγραμμάτων Dunn and Hargitt και μία φορά την εβδομάδα λάμβανα ένα σύνολο διαγραμμάτων, τα οποία έπρεπε να επικαιροποιώ καθημερινά χρησιμοποιώντας τιμές από την εφημερίδα.
Δεν ήταν δυνατόν να βγάζεις τα προς το ζειν μόνο από τις συναλλαγές επί ΣΜΕ εμπορευμάτων εκτός κι αν διέθετες πολλά χρήματα, το οποίο δεν ίσχυε για εμένα. Αν θυμάμαι καλά, υπήρχαν μόνο λίγες επαρκείς αγορές με ρευστότητα για συναλλαγές: καλαμπόκι, σιτάρι, σόγια, ζάχαρη, βοοειδή, ασήμι, πετρέλαιο θέρμανσης και βενζίνη. Οι συναλλαγές ήταν λίγες και σποραδικές. Δεν υπήρχαν μετοχικοί δείκτες, συναλλάγματα ή ΣΜΕ με επιτόκια. Για να διατηρώ τον εαυτό μου απασχολημένο κατά τη διάρκεια της ημέρας, έκανα διάφορες δουλειές. Έμαθα πολλά για το λιανικό εμπόριο, τις εισαγωγές/εξαγωγές, την ασφάλιση, τον προγραμματισμό Η/Υ και την ανάλυση. Εφηύρα μια μηχανή με αποσμητική δράση, την οποία κατασκευάζαμε, πουλούσαμε και επιδιορθώναμε, και είχαμε στην κυριότητά μας μια χημική εταιρεία. Τρεις φορές στη ζωή μου έχω ζήσει σε αγροκτήματα, έμαθα για την γεωργία και η καρδιά μου είναι ακόμη αφιερωμένη στη γη. Λατρεύω σχεδόν οτιδήποτε δεν είναι φτιαγμένο από τον άνθρωπο.
TRADERS´: Πότε καταφέρατε να γίνετε επενδυτής πλήρους απασχόλησης;
Ross: Το 1980 συνέκλιναν τρία πράγματα που με βοήθησαν να γίνω επενδυτής πλήρους απασχόλησης με ημερήσιο ορίζοντα. Ανακάλυψα έναν πάροχο δεδομένων για το τέλος της ημέρας με το όνομα «The Source». Μπορούσα να κατεβάζω δεδομένα του τέλους της ημέρας για μερικά δολάρια ανά μήνα. Γνωρίζοντας από προγραμματισμό, έγραψα ένα πρόγραμμα μετατροπής των δεδομένων από μορφή πίνακα σε μορφή συνεχούς ροής, και με ένα πρόγραμμα με την ονομασία «Microforce Market Detective», μπορούσα να φτιάχνω διαγράμματα. Ωστόσο, χρειαζόμουν το δεύτερο πράγμα που συνέβη.
Η Epson Company έφτιαξε έναν προσωπικό υπολογιστή που μπορούσε να δημιουργήσει γραφικά. Αυτό έδινε τη δυνατότητα σε ένα άτομο να δημιουργεί και να εκτυπώνει τα δικά του διαγράμματα από μια ροή δεδομένων που τροφοδοτούσε το πρόγραμμα Market Detective. Το τρίτο πράγμα που συνέβη ήταν ότι η εταιρεία Commodity Quote Graphics Company βρήκε τον τρόπο να αξιοποιεί τον υπολογιστή Epson για τη δημιουργία κειμένων και γραφικών από ζωντανή ροή δεδομένων. Αυτά τα τρία πράγματα επέτρεψαν τις συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα. Πούλησα τις δυο εταιρείες μου, και στις αρχές του 1981 άρχισα να εκτελώ συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα σε μόνιμη βάση.
TRADERS´: Πώς εκτελούσατε συναλλαγές εκείνη την εποχή;
Ross: Εκείνη την εποχή, οι αγορές ΣΜΕ, τα συναλλάγματα, ο S&P 500 και τα ΣΜΕ του χρυσού είχαν ήδη ξεκινήσει. Άρχισα να εκτελώ συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα σε ομόλογα, βρετανική λίρα, γερμανικό μάρκο, ιαπωνικό γεν, ελβετικό φράγκο και χρυσό. Επειδή ήξερα να διαβάζω διαγράμματα, τα πήγα αρκετά καλά. Με την έλευση του προσωπικού υπολογιστή μπορούσα να διερευνώ την ποικιλία των δεικτών που εφηύραν οι άνθρωποι. Ωστόσο, εκτός από συγκεκριμένες χρήσεις των δεικτών με αντισυμβατικό τρόπο, οι δείκτες ήταν για μένα χάσιμο χρόνου. Για παράδειγμα, ο δείκτης Commodity Channel δημιουργήθηκε ως δείκτης υπεραγοράς/υπερπώλησης, αλλά το έχω χρησιμοποιήσει ως μέσο παραμονής σε μια τάση για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ομοίως, ο Stochastics δημιουργήθηκε ως δείκτης υπεραγοράς/υπερπώλησης αλλά τον χρησιμοποιώ μόνο ως δείκτη δυναμικής.
TRADERS´: Πώς επιβιώσατε από το κραχ του 1987;
Ross: Τον Σεπτέμβριο του 1987, λίγη ώρα αφότου ξύπνησα, ένιωσα πόνο για περίπου μία ώρα. Μετά από εκείνη την ώρα του πόνου, εν αγνοία μου, περιφερόμουν για δέκα μέρες με διαρρηγμένο έντερο. Υπέστη βαρειά σηπτική λοίμωξη και δεν αναμενόταν να ζήσω. Μετά από 3 μήνες στο νοσοκομείο, μου είπαν ότι η ζημιά ήταν τόσο εκτεταμένη ώστε δεν θα μπορούσα να περπατήσω ποτέ ξανά, και ίσως να μην μπορούσα να ξαναμιλήσω, επειδή είχαν βάλει στο λαιμό μου έναν αναπνευστικό σωλήνα με τομές ανάμεσα στις φωνητικές χορδές μου. Οι γιατροί έσφαλαν και για τα δύο. Όταν έλαβε χώρα το κραχ του 1987, ήμουν στο νοσοκομείο σε κώμα. Ποτέ δεν θα μάθω πώς θα τα πήγαινα εάν εκτελούσα συναλλαγές εκείνη την περίοδο.
Όταν έφυγα από το νοσοκομείο την παραμονή των Χριστουγέννων του 1987, δεν μπορούσα να περπατήσω ή να μιλήσω. Κάθε μέρα σερνόμουν στον κάτω όροφο, στο γραφείο του υπογείου μου, και προσπαθούσα να εκτελέσω συναλλαγές, αλλά πονούσα τόσο πολύ που δεν μπορούσα να το κάνω. Πίστευα ότι κάθε μέρα της ζωής μου θα μπορούσε να είναι η τελευταία. Η γυναίκα μου πρότεινε να καταγράψω όσα ήξερα ώστε να μάθαιναν τα παιδιά μου σε περίπτωση που θα ήθελαν να ασχοληθούν με τις συναλλαγές. Όσα έγραψα εκείνη την περίοδο αποτέλεσαν το πρώτο μου βιβλίο, «Trading by the Book».
TRADERS´: Τι συνέβη μετά;
Ross: Αν και παρακολουθούσα τις αγορές καθόλη τη διάρκεια της ημέρας, έπρεπε να επιστρέψω στις μακροπρόθεσμες συναλλαγές θέσεων και στις συναλλαγές ανοιγμάτων. Δεν μπορούσα να χειριστώ τις συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα λόγω του πόνου, που διήρκησε για άλλα 4,5 χρόνια. Από κάποιο σημείο του 1988 έως το 1993, μου ήταν φύσει αδύνατον να εκτελώ συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα. Η αδυναμία μου αυτή μου έδωσε χρόνο να γράψω και να εκπαιδεύσω άλλους. Αφιέρωνα συνήθως τρεις ημέρες στη διδασκαλία επενδυτών που είχαν διαβάσει το «Trading by the Book». Στο τέλος των τριών ημερών, ήμουν τόσο εξαντλημένος που περνούσα τις υπόλοιπες τέσσερις ημέρες στο κρεβάτι. Λόγω του πόνου, έπρεπε να πηγαίνω στα επείγοντα του νοσοκομείου κάθε λίγες ημέρες, έως ότου ένας χειρουργός βρήκε τι προκαλούσε τον πόνο και το αφαίρεσε.
Το βιβλίο «Trading by the Book» έφερε αιτήσεις για ιδιαίτερα μαθήματα. Στα μαθήματα που παρέδιδα, διαπίστωσα ότι οι περισσότεροι από όσους επιχειρούσαν να επενδύσουν δεν είχαν ιδέα για τις αγορές και για το τι έκαναν. Σε ένα ταξίδι μου στην Καλιφόρνια για να διδάξω έναν γιατρό, εξεπλάγην τόσο πολύ από την άγνοιά του ώστε άρχισα να καταγράφω πράγματα που θα έπρεπε να γνωρίζει.
Θέλω να σας πω κάτι που δεν έχω καταγράψει ποτέ έως τώρα. Όταν τελείωσα με την ανάγνωση του καθενός από τα τέσσερα πρώτα βιβλία μου προκειμένου να τα εκδώσω, ανακάλυψα πολλά πράγματα που δε γνώριζα προηγουμένως, κι όμως βρισκόντουσαν μέσα στα βιβλία μου. Κάθε ένα από αυτά τα βιβλία γράφτηκε χωρίς οποιουδήποτε είδους σημειώσεις. Οι ιδέες απλά μετέβαιναν από το μυαλό στα δάχτυλά μου καθώς πληκτρολογούσα το κείμενο. Επειδή υπήρχαν τόσα πολλά πράγματα που δεν είχα δει ποτέ πριν, πιστεύω έως σήμερα ότι είχα βοήθεια από ψηλά, και ότι τα βιβλία ήταν θεϊκά εμπνευσμένα. Στις περιπτώσεις των «Trading is a Business» και «Trading by the Minute», πώς αλλιώς μπορείτε να εξηγήσετε την παραγωγή τεχνικής συγγραφής άνω των 600 σελίδων μαζί με γραφικές παραστάσεις, σε μια περίοδο μόνο έξι εβδομάδων; Ποτέ πριν δεν είχα γράψει κάτι. Τα βιβλία ολοκληρώνονταν με την ταχύτητα που μπορούσα να πληκτρολογώ. Η διάταξή τους ήταν άριστη, κεφάλαιο ανά κεφάλαιο.
TRADERS´: Στη διάρκεια των ετών, πόσες φορές αλλάξατε την προσέγγισή σας στις αγορές, και γιατί;
Ross: Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση, επειδή έχω χάσει το λογαριασμό σχετικά με το πόσες φορές έχω αλλάξει την προσέγγισή μου στις αγορές. Αν και σήμερα τα διαγράμματα τιμών φαίνονται ίδια σε σχέση με πολύ καιρό πριν, η διαχείριση των συναλλαγών απαιτούσε συνεχή προσαρμογή. Οι αγορές είναι ζωντανές και μεταβάλλονται διαρκώς. Προσαρμόζω συνεχώς τη διαχείριση των συναλλαγών μου στην πραγματικότητα της αγοράς. Το μόνο πράγμα που έχει παραμείνει σταθερό για εμένα είναι η αυτοπειθαρχία και ο αυτοέλεγχος που διδάχθηκα κατά τα πρώτα χρόνια. Αυτοί οι δύο τομείς μου επέτρεψαν να έχω σταθερότητα στις συναλλαγές μου, και η σταθερότητα μου επέτρεψε να πιστεύω στον εαυτό μου και σε αυτό που κάνω. Οι αμέτρητες ώρες που πέρασα διαβάζοντας και μελετώντας διαγράμματα μου έδωσαν αυτό που ένας φίλος μου αποκαλεί «το τρίτο μάτι». Συχνά αλλάζω την προσέγγισή μου από τη μια μέρα στην άλλη, λόγω αυτών που διακρίνω. Το σύνθημά μου ήταν και εξακολουθεί να είναι «να συναλλάσσεστε αυτό που βλέπετε, όχι αυτό που νομίζετε».
TRADERS´: Ένα από τα πιο διάσημα στησίματά σας είναι το Ross Hook. Μπορείτε να εξηγήσετε, εν συντομία, τη βασική ιδέα και πώς λειτουργεί;
Ross: Το Ross Hook είναι η απλότητα αυτοπροσώπως. Ένας από τους παλαιότερους σχηματισμούς στον κόσμο είναι ο 1-2-3 ή A-B-C υψηλό ή χαμηλό. Ωστόσο, μόλις το σημείο νούμερο 2 παραβιαστεί και οι τιμές αρχίσουν να παρουσιάζουν τάση προς μια κατεύθυνση (επάνω ή κάτω), αποτυγχάνουν τελικά να παρουσιάσουν τάση υψηλότερα σε μια ανοδική μετακίνηση, ή χαμηλότερα σε μια καθοδική. Επομένως, το Ross Hook είναι η πρώτη και κάθε επόμενη αποτυχία των τιμών να συνεχίσουν στην κατεύθυνση της τάσης από το ξέσπασμα του σημείου του αριθμού 2 όπου ξεκίνησε η τάση. Τα Ross Hook συνεχίζονται έως ότου οι τιμές διαμορφώσουν ένα 1-2-3 προς την αντίθετη κατεύθυνση, ή μέχρι οι τιμές να σταθεροποιηθούν.
Ένα Ross Hook είναι επίσης η πρώτη και κάθε επόμενη αποτυχία των τιμών να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση ενός ξεσπάσματος από την σταθεροποίηση. Με αυτούς τους δύο ορισμούς, βλέπουμε ότι ένα Ross Hook μπορεί να υπάρξει μόνο όταν οι τιμές βρίσκονται σε τάση, ακόμη και αν η τάση λαμβάνει χώρα εντός ενός μικρού swing και μόνο.
Θα το πω με άλλο τρόπο. Μια τάση αρχίζει με το ξέσπασμα οποιασδήποτε σταθεροποίησης ή με την παραβίαση του σημείο του αριθμού 2 ενός σχηματισμού 1-2-3. Μόλις οι τιμές παρουσιάσουν τάση, το Ross Hook είναι η πρώτη και κάθε επακόλουθη αποτυχία διαμόρφωσης ενός νέου υψηλού σε μια ανοδική τάση ή ενός νέου χαμηλού σε μια καθοδική τάση, έως ότου η τάση ολοκληρωθεί είτε με σχηματισμό 1-2-3 στην αντίθετη κατεύθυνση, είτε με σταθεροποίηση.
TRADERS´: Μπορείτε παρακαλώ να μας δείξετε κάποια παραδείγματα;
Ross: Θα σας δείξω ένα διάγραμμα, το οποίο θα χρησιμοποιήσω για να εξηγήσω κάποια πράγματα (διάγραμμα 1). Το διάγραμμα όπως φαίνεται περιέχει κάτι που αργότερα θα σας εκπλήξει.
Στο διάγραμμα 1 βλέπουμε ότι οι τιμές ήταν σε σταθεροποίηση. Οι τιμές βγήκαν από τη φάση σταθεροποίησης και στη συνέχεια διορθώθηκαν, διαμορφώνοντας ένα Ross Hook (Rh). Η πρώτη αποτυχία των τιμών να συνεχίσουν στην κατεύθυνση ενός ξεσπάσματος από τη σταθεροποίηση είναι ένα Ross Hook. Οι τιμές άρχισαν να παρουσιάζουν τάση. Κάθε επόμενη φορά που οι τιμές αποτύγχαναν να διαμορφώσουν ένα υψηλότερο υψηλό, διαμορφωνόταν ένα Ross Hook.
Τέλος, βλέπουμε ένα σημείο αριθμού 1 ενός σχηματισμού 1-2-3 υψηλού. Αρχικά, αυτό το σημείο νούμερο 1 ήταν επίσης ένα Ross Hook. Το Ross Hook έγινε ένα σημείο αριθμού 1 όταν οι τιμές διαμόρφωσαν το σημείο αριθμού 2 ενός σχηματισμού 1-2-3 υψηλού. Μια παραβίαση του σημείου αριθμού 2 όρισε μια καθοδική τάση. Στο τέλος, βλέπουμε ότι οι τιμές απέτυχαν να μετακινηθούν χαμηλότερα, σχηματίζοντας με αυτόν τον τρόπο άλλο ένα Ross Hook. Μια παραβίαση αυτού του τελικού Ross Hook θα καθιέρωνε μια καθοδική τάση.
TRADERS´: Αναπτύξατε τις έννοιες «The Law of Charts» και «Traders Trick Entry». Ποιά είναι η ουσία αυτών των εννοιών;
Ross: Η έννοια Law of Charts δηλώνει ότι όλα τα διαγράμματα που αντιπροσωπεύουν μια σειρά τιμών θα διαμορφώσουν υψηλά και χαμηλά 1-2-3, Ross Hook και σταθεροποιήσεις. Επιπλέον, αυτοί οι ίδιοι σχηματισμοί, όταν αντιπροσωπεύουν τιμές που γίνονται αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ ανθρώπων, είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης συναισθηματικής επιρροής και η αντίδραση στη μεταβολή των τιμών, ακόμη και αν αυτές οι ενέργειες είναι το αποτέλεσμα ενός αυτοματοποιημένου συστήματος εκτέλεσης συναλλαγών. Το γεγονός ότι αυτό ισχύει φαίνεται σε αυτό που αποκαλούμε «High Frequency Trading». Το πρόγραμμα του υπολογιστή, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, έχει σχεδιαστεί για να εξάγει τις συναισθηματικές αντιδράσεις σε ψευδείς προσδοκίες από τη μετακίνηση των τιμών. Για να το πούμε με άλλα λόγια, οι συναλλαγές υψηλής συχνότητας είναι ο πρώτος τρόπος αυτοματοποιημένων συναλλαγών που προσπαθεί να κάνει τους επενδυτές να αντιδρούν συναισθηματικά σε μια αναμενόμενη μετακίνηση που στην πραγματικότητα δε συμβαίνει ποτέ.
Το συναίσθημα πίσω από κάθε αυτοματοποιημένο σύστημα εκτέλεσης συναλλαγών είναι η απληστία, όπως συμβαίνει με κάθε μεμονωμένη συναλλαγή, χωρίς αυτοματοποιημένο σύστημα. Αν η απληστία είναι η δράση, τότε ο φόβος είναι η αντίδραση. Ανεξάρτητα από το πώς ενεργοποιείται το συναίσθημα, από μηχανή ή από ανθρώπινη παρόρμηση, οι τιμές θα μετακινηθούν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Η έννοια Traders Trick Entry είναι ένας τρόπος εφαρμογής όσων έχουν οριστεί από το Law of Charts. Το Traders Trick Entry είναι ένα στήσιμο. Στο διάγραμμα 1, θέλουμε να εισέλθουμε σε συναλλαγή πριν από το ξέσπασμα (παραβίαση) του Ross Hook που διαμορφώθηκε μετά από το ξέσπασμα της σταθεροποίησης. Το Traders Trick μας προσφέρει έναν τρόπο εισόδου στη συναλλαγή πριν από το αναμενόμενο ξέσπασμα.
Τόσο το Law of Charts όσο και το Traders Trick Entry προσφέρονται σε μορφή e-book για μεταφόρτωση δωρεάν από την ιστοσελίδα μας. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να μπείτε στην αρχική σελίδα μας (www.tradingeducators.com) και να εγγραφείτε στο δεξί μέρος της σελίδας.
TRADERS´: Όσον αφορά την έκπληξη που αναφέρατε νωρίτερα;
Ross: Το διάγραμμα 1 δεν είναι ένα διάγραμμα τιμών. Το διάγραμμα δημιουργήθηκε από ένα διαμορφωτή τυχαίων αριθμών. Αν υπήρχε κάποιος που θα είχε τοποθετηθεί στην άλλη πλευρά της συναλλαγής σας, θα μπορούσατε να εκτελείτε συναλλαγές σε μια αγορά διαμορφωμένη από τυχαίους αριθμούς. Θα ήταν μια 100% καθαρά τεχνική αγορά. Δεν θα υπήρχαν θεμελιώδη προς εξέταση και θα ήταν αδύνατο να χειριστείτε μια τέτοια αγορά. Κάθε μέρα, οι τυχαίοι αριθμοί θα προέκυπταν από μια νέα πηγή. Κανείς δεν θα μπορούσε να γνωρίζει εκ των προτέρων το αποτέλεσμα της κάθε συναλλαγής. Ο καθορισμός του ρίσκου και της ανταμοιβής θα ήταν πρακτικά αδύνατος.
TRADERS´: Ποιά άλλα στησίματα και ιδέες χρησιμοποιήσατε;
Ross: Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να σας διορθώσω σε σχέση με τα στησίματα. Ούτε ο σχηματισμός 1-2-3, ούτε το Ross Hook είναι πραγματικά στησίματα. Το ίδιο ισχύει και για οποιαδήποτε σταθεροποίηση. Είναι χρήσιμα μόνο για λόγους αναγνώρισης ή περιγραφής του τι κάνουν οι τιμές. Ο 1-2-3 και το Ross Hook εντοπίζουν μια πιθανή αλλαγή στην τάση. Η σταθεροποίηση διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει τάση. Ένα στήσιμο είναι κάτι εντελώς διαφορετικό και πρέπει να προσαρμόζεται σε ό,τι έχει προηγουμένως εντοπιστεί. Για παράδειγμα, ένας σχηματισμός 1-2-3 ή ένα Ross Hook μπορεί να συναλλαχθούν με μεγάλη επιτυχία με το στήσιμο που εγώ αποκαλώ Traders Trick Entry. Όταν το Traders Trick εφαρμοστεί σωστά, χρησιμοποιώντας τις βελτιώσεις που έχουν αναπτυχθεί όλα αυτά τα χρόνια, εξασφαλίζει επιτυχία σε ποσοστό έως και 90%.
Επειδή τα περισσότερα χρήματα βγαίνουν όταν οι τιμές μετακινούνται, είμαι ένας επενδυτής ορμής. Η μεγαλύτερη ορμή που έχω βρει ποτέ στην αγορά είναι αυτό που ονομάζουμε «ξέσπασμα». Απαιτείται ορμή για να προκληθεί ένα ξέσπασμα. Η ορμή χρειάζεται για να υπερνικήσουμε την αδράνεια. Εξαιτίας αυτού, στην πραγματικότητα έχω μόνο ένα στήσιμο – ένα ξέσπασμα. Το Traders Trick μου επιτρέπει την είσοδο πριν από ένα ξέσπασμα.
Σκεφτείτε αυτό: χρειάζεται μεγαλύτερη ορμή για ξέσπασμα από ένα υψηλό ή χαμηλό προηγούμενου μήνα από ότι χρειάζεται για ξέσπασμα από υψηλό ή χαμηλό δυο λεπτών. Χρειάζεται μεγαλύτερη ορμή για ξέσπασμα από ένα εβδομαδιαίο υψηλό ή χαμηλό από ότι χρειάζεται για ξέσπασμα από ημερήσιο υψηλό ή χαμηλό. Αν μπορώ να βρω ένα στήσιμο Traders Trick πριν από το ξέσπασμα ενός υψηλού ή χαμηλού σε οποιοδήποτε χρονικό πλαίσιο, ξέρω ότι πίσω από το ξέσπασμα υπάρχει ορμή. Ας ελπίσουμε ότι η ορμή θα είναι αρκετή για την επίτευξη του σημείου αριθμού 2 ενός σχηματισμού 1-2-3, ή του σημείου ενός Ross Hook.
TRADERS´: Ποιά εργαλεία και στρατηγικές χρησιμοποιήσατε τις περισσότερες φορές κατά το παρελθόν, και πόσο καλά τα πήγατε με το καθένα;
Ross: Η επενδυτική ζωή μου ξεκίνησε με ΣΜΕ εμπορευμάτων όπου συναλλασσόμουν μακροπρόθεσμες τάσεις. Εάν δεν μπορούσα να εντοπίσω μια τάση, δεν εκτελούσα συναλλαγή. Χρειαζόταν πολλή πειθαρχία για να μην εκτελέσω συναλλαγή. Οι συναλλαγές ήταν λιγοστές επειδή οι τάσεις των αγορών ήταν λιγοστές. Ωστόσο, όταν μια αγορά άρχιζε να παρουσιάζει τάση, μπορούσες να υπολογίζεις σε αυτήν για πολύ περισσότερο από ό,τι σήμερα με τις αγορές που παλινδρομούν. Τα μεγάλα συμφέροντα ήξεραν πώς να απομυζήσουν μια τάση για πολλούς μήνες. Όταν έπιανα μια τάση, κρατιόμουν πάνω της για όσο το δυνατόν περισσότερο χρησιμοποιώντας trailing stop.
Επειδή υπήρχαν τόσο λίγες συναλλαγές, άρχισα να συναλλάσσομαι ανοίγματα. Η προσθήκη των ανοιγμάτων στο ρεπερτόριό μου, μου πρόσφερε πολλές περισσότερες ευκαιρίες για συναλλαγές. Στην αρχή συναλλασσόμουν ανοίγματα εντός της αγοράς. Αργότερα, πρόσθεσα και ανοίγματα μεταξύ των αγορών. Διαπίστωσα ότι τα ανοίγνατα παρουσίαζαν συχνά τάση όταν οι υποκείμενες αγορές ήταν σχετικά επίπεδες.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, δεν ξεκίνησα τις συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα μέχρι το 1981, αλλά όταν το έκανα, συναλλασσόμουν με τον μοναδικό τρόπο που ήξερα. Η διαφορά ήταν ότι οι τάσεις ερχόντουσαν πιο συχνά σε ένα διάγραμμα του 1 λεπτού από ό,τι έκαναν σε ένα ημερήσιο διάγραμμα. Στην αρχή ήταν πραγματικά δυνατό να συναλλάσσομαι την τάση σε ενδοημερήσια διαγράμματα του ενός λεπτού. Αλλά καθώς όλο και περισσότεροι έμπαιναν στις αγορές, οι αγορές άρχισαν να παρουσιάζουν αναταραχές και όλο και λιγότερες τάσεις. Τελικά, έως την αλλαγή του αιώνα, επένδυα βραχυπρόθεσμα σε αυτές που θεωρούσα τις τέσσερις καλύτερες αγορές για συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα: αργό πετρέλαιο, ευρώ, Russell 2000 και χρυσός. Σε όλες αυτές τις αγορές επενδύω βραχυπρόθεσμα σε ξεσπάσματα εισερχόμενος πριν από το ξέσπασμα, επενδύοντας σταθερό ποσό χρημάτων και έπειτα εξέρχομαι.
TRADERS´: Σήμερα πουλάτε δικαιώματα προαίρεσης μετοχών. Γιατί μεταβήκατε σε αυτή τη στρατηγική; Επίσης, εφαρμόζετε ακόμα στρατηγικές όπως στο παρελθόν με εργαλεία όπως είναι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, οι μετοχές ή τα ETF;
Ross: Για να είμαι ειλικρινής, άρχισα να συναλλάσσομαι δικαιώματα προαίρεσης μετοχών αφότου γνώρισα κάποιον που ισχυριζόταν ότι έβγαζε 50.000 δολάρια/μήνα συναλλασσόμενος δικαιώματα προαίρεσης μετοχών. Τον συνάντησα σε ένα θέρετρο ευεξίας. Ποτέ δε μου είπε τι ακριβώς έκανε και δεν ήμουν σίγουρος για την ειλικρίνειά του. Αλλά μου κίνησε την περιέργεια.
Προηγουμένως, είχα συναλλαχθεί δικαιώματα προαίρεσης ΣΜΕ αλλά όχι μετοχών. Όπως όμως το εξέταζα, άρχισα να βλέπω τεράστια πλεονεκτήματα στις συναλλαγές δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών σε σύγκριση με αυτά των ΣΜΕ.
Άρχισα να συναλλάσσομαι δικαιώματα προαίρεσης μετοχών το 2007, αλλά συνέχισα τις συναλλαγές των ΣΜΕ με ημερήσιο ορίζοντα και τις επενδύσεις σε μετοχές και ETF. Για μένα, οι μετοχές υπήρξαν χρήσιμες κυρίως για επενδύσεις, όχι για συναλλαγές. Οι συναλλαγές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης είναι πολύ πιο συναρπαστικές και προσοδοφόρες σε σχέση με τις μετοχές. Αλλά τα δικαιώματα προαίρεσης μετοχών έχουν μερικές συναρπαστικές δυνατότητες που δεν υπάρχουν στα δικαιώματα προααίρεσης ΣΜΕ. Τα δικαιώματα προαίρεσης μετοχών είναι το μόνο πράγμα που έχω διαπιστώσει ότι μπορείς να συναλλαχθείς με 99,9% πιθανότητα να μη δεχθείς ποτέ απώλεια.
Τον Απρίλιο του 2015 γιόρτασα τα 80α γενέθλιά μου. Τότε αποφάσισα ότι ενώ θα εξακολουθούσα να διδάσκω την εκτέλεση συναλλαγών (είναι η ζωή μου), οι μοναδικές συναλλαγές που θα ήθελα να κάνω θα ήταν να πουλάω ακάλυπτα δικαιώματα πώλησης χρησιμοποιώντας τη στρατηγική που είμαστε πρόθυμοι να διδάξουμε σε άλλους. Ονομάζεται «Instant Income Guaranteed».
Εξακολουθώ να διδάσκω τις στρατηγικές για συναλλαγές επί μετοχών, ΣΜΕ και ETF που διδάσκω εδώ και πολλά χρόνια. Είμαι πρόθυμος να τις διδάξω επειδή εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικές. Επειδή βασίζονται στην αλήθεια βάσει της οποίας λειτουργούν οι αγορές, περιμένω να ισχύουν για όσο διάστημα θα εκτελούνται συναλλαγές στις αγορές.
TRADERS´: Μπορείτε να μας πείτε μερικές λεπτομέρειες για το πώς λειτουργεί η στρατηγική σας πώλησης δικαιωμάτων πώλησης;
Ross: Όταν ξεκίνησα τις συναλλαγές δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών, το μόνο πράγμα που έκανα ήταν καλυμμένες πωλήσεις δικαιωμάτων αγοράς. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν πολύ αποτελεσματικό όταν έφτασε το 2008. Δεν με ενόχλησε, επειδή είχα την πρόνοια να επιλέξω μετοχές παγκόσμιας κλάσης που κατέβαλαν μερίσματα, αλλά κατέληξα με μεγάλο μέρος κεφαλαίου δεσμευμένο σε τίτλους μετοχών. Ευτυχώς, είχα επαρκή κεφάλαια για να επωφεληθώ από τις εξωφρενικές τιμές δικαιωμάτων πώλησης που ήταν διαθέσιμες το 2008.
Έχοντας μια πολύ καλή κατανόηση της ασφαλιστικής βιομηχανίας, άρχισα να βλέπω ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα στις συναλλαγές των δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών βρισκόταν στις συναλλαγές μη καλυμμένων δικαιωμάτων πώλησης.
Πριν από χρόνια, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών κατέστησε δυνατή την προστασία του κόσμου έναντι μιας πτώσης στις τιμές των μετοχών. Δημιούργησαν έναν τρόπο για να αγοράζει ο κόσμος ασφάλιση κατά της πτώσης των τιμών. Κατέστησαν νόμιμη για τον κόσμο την πώληση της ασφάλισης των τιμών, και για όσους ήθελαν, την αγορά της ασφάλισης των τιμών.
Αυτό το συγκεκριμένο νομικό όχημα είναι γνωστό ως δικαίωμα προαίρεσης πώλησης.
Με τα δικαιώματα προαίρεσης, όπως και με οποιοδήποτε είδος ασφάλισης, το πλεονέκτημα το έχει ο πωλητής, καθώς τα περισσότερα δικαιώματα λήγουν άνευ αξίας. Και πάλι, τα δικαιώματα προαίρεσης πώλησης δημιουργούν μια αμοιβαίως επωφελή κατάσταση για τον πωλητή και για τον αγοραστή.
Ο αγοραστής της ασφάλισης των τιμών ελπίζει ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ να τη χρησιμοποιήσει και ο πωλητής ελπίζει στο ίδιο πράγμα. Ο πωλητής είναι πάντα σε θέση να κρατήσει την τιμή δικαιώματος, ανεξάρτητα από το αν οι τιμές θα επιτρέψουν κάποια στιγμή στο δικαίωμα πώλησης να είναι εντός του χρηματικού ισοδύναμου. Ο πωλητής κερδίζει επίσης αν οι τιμές φτάσουν στην τιμή δικαιώματος και καταλήξουν ακριβώς στο χρηματικό ισοδύναμο. Χωρίς την ανάγκη πολύπλοκων στρατηγικών για δικαιώματα προαίρεσης, όταν γίνεται σωστός χειρισμός, ο πωλητής του δικαιώματος πώλησης θα χάσει μόνο σε περίπτωση που θα φαληρίσει η υποκείμενη επιχείρηση.
Όπως με όλα στις συναλλαγές, υπάρχουν ορισμένα τεχνάσματα και στρατηγικές που χρησιμοποιούμε για να αυξήσουμε δραματικά τις πιθανότητες της επιτυχίας. Για να είμαι δίκαιος με τους συνδρομητές μας, δεν μπορώ να αποκαλύψω αυτά τα τεχνάσματα και τις στρατηγικές. Αλλά μπορώ να σας πω ότι η πώληση ακάλυπτων δικαιωμάτων πώλησης είναι αυτό που μοιάζει περισσότερο από οτιδήποε άλλο με τη «μαγική συνταγή» των συναλλαγών.
TRADERS´: Παρακαλώ, περιγράψτε μας μια τυπική ημέρα εκτέλεσης συναλλαγών, από την ώρα που ξυπνάτε το πρωί έως το τέλος της ημέρας σας.
Ross: Εκτός από μια περίοδο δώδεκα ετών όπου εκτελούσα συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα σαν τρελός, ο τυπικός μου χρόνος εκτέλεσης συναλλαγών διαρκεί λιγότερο από 20 λεπτά, και ο χρόνος προετοιμασίας δεν υπερβαίνει τα 90 λεπτά.
Ξυπνάω πολύ νωρίς, συχνά μετά από μόλις τρεις ή τέσσερις ώρες ύπνου. Η μέρα μου ξεκινάει πολύ νωρίς. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να έχουμε μια προσωπική σχέση με τον Θεό, κι έτσι διαβάζω τις γραφές, προσεύχομαι και σκέφτομαι πώς θα περάσω την ημέρα μου. Στη συνέχεια βλέπω στα γρήγορα την ηλεκτρονική αλληλογραφία μου, η οποία συχνά αποτελείται από 200 ή περισσότερα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Έπειτα παίρνω πρωινό, κάνω ντους και ντύνομαι. Περίπου 90 λεπτά πριν ανοίξουν οι αγορές, βλέπω τις επιδόσεις τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Διαβάζω διαγράμματα όπως άλλοι διαβάζουν εφημερίδα. Ο κόσμος μου κινείται σε κάποιο βαθμό γύρω από αυτά που βλέπω στα διαγράμματα. Όταν συναλλασσόμουν ΣΜΕ, κοίταζα τον χρυσό, το ευρώ, το αργό πετρέλαιο και τον Russell 2000. Από συνήθεια, ακόμη τα εξετάζω αυτά και άλλα ΣΜΕ για να δω τι γίνεται. Έκανα το σχέδιο μου σύμφωνα με ό,τι έβλεπα. Συχνά, οι συναλλαγές διαρκούσαν ένα με δύο λεπτά, αλλά μερικές φορές κολλούσα για έως και 90 λεπτά. Αρνιόμουν να συναλλαχθώ ή να βλέπω για περισσότερο από 90 λεπτά. Κερδισμένος ή χαμένος, βγαίνω εκτός.
Η πώληση ακάλυπτων δικαιωμάτων πώλησης διαφέρει αρκετά. Υπάρχουν πολύ λίγα για να κάνεις ως προς τις συναλλαγές. Συνήθως ούτε καν βλέπω το διάγραμμα των υποκείμενων μετοχών μέχρι η αγορά να είναι ανοικτή για 30 λεπτά ή περισσότερο. Ακόμα και όταν πρέπει να πραγματοποιήσω είσοδο ή έξοδο, υπάρχει άφθονος χρόνος για να γίνουν τα απαραίτητα.
Ανεξάρτητα από το είδος των συναλλαγών που κάνω, τα 90 λεπτά είναι ο μέγιστος χρόνος που είμαι πρόθυμος να αφιερώσω στις αγορές. Το υπόλοιπο της ημέρας ασχολούμαι με προσωπικές υποθέσεις, απαντάω σε ηλεκτρονικά μηνύματα, γράφω άρθρα, μαγειρεύω για εμένα και για την γυναίκα μου και φροντίζω διάφορες δουλειές που πρέπει να γίνουν.
TRADERS´: Ποια μέθοδος στη διαχείριση κινδύνου και χρημάτων θα λέγατε ότι είναι λογική για τους ιδιώτες επενδυτές;
Ross: Παρακαλώ, επιτρέψτε μου να παρακάμψω αυτή την ερώτηση με την ουσία αυτού που κάνω. Οι περισσότεροι ασχολούνται με αναλογίες ρίσκου/ανταμοιβής. Έχουν γραφτεί ολόκληρα βιβλία για την έννοια του ρίσκου/ανταμοιβής. Πολύ καιρό πριν, ρώτησα οποιονδήποτε είχε διάθεση να ακούσει πώς μπορεί κάποιος να γνωρίζει το πραγματικό ρίσκο της κάθε συναλλαγής, ή πώς μπορεί να γνωρίζει ποια θα είναι η ανταμοιβή. Ποτέ δεν έλαβα μια έγκυρη απάντηση.
Πιστεύω ακράδαντα ότι ο επενδυτής θα πρέπει να κάνει κάποια προσπάθεια για να εξακριβώσει το ρίσκο μιας συναλλαγής, αλλά πιστεύω επίσης ότι είναι αδύνατον να γνωρίζουμε πλήρως τον κίνδυνο, ακόμη και όταν ο επενδυτής αγοράζει ένα δικαίωμα προαίρεσης. Απλά, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να πάνε στραβά. Για παράδειγμα, πόσοι από εκείνους που εκτελούσαν συναλλαγές στην MF Global συνειδητοποίησαν το ρίσκο του να συναλλάσσεσαι εκεί; Πόσοι συνειδητοποιούν το ρίσκο των συναλλαγών με έναν μπρόκερ Forex; Μπορείτε να μου πείτε το επενδυτικό ρίσκο όταν παρουσιάζεται ένα ξαφνικό κραχ; Ακόμη δυσκολότερος είναι ο προσδιορισμός της ανταμοιβής από μια συναλλαγή. Πώς μπορεί κάποιος να σας πει ποια θα είναι; Εκτός από μεγάλες καταστροφές που εξανεμίζουν οποιαδήποτε προοπτική για ανταμοιβή, τι γίνεται με τα απλά πράγματα όπως η διαφορά τιμής, οι προμήθειες και οι αμοιβές; Αν το σκεφτείτε σοβαρά, η αναλογία ρίσκου/ανταμοιβής δεν είναι τίποτα άλλο από φούμαρα. Αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό και σίγουρα πιο έγκυρο είναι η αναλογία κερδοφόρων/ζημιογόνων συναλλαγών. Αν μέσω πραγματικών συναλλαγών έχω διαπιστώσει ότι θα κερδίζω στο 80% των περιπτώσεων, πειράζει να ρισκάρω $2 για να βγάλω $1; Αν ξέρω ότι μπορώ να βγάλω $80 και να χάσω μόνο $20, θα έπρεπε να με απασχολεί η αναλογία ρίσκου/ανταμοιβής;
Τώρα, επιτρέψτε μου να σας θέσω ένα άλλο ερώτημα: είναι πιο εύκολο να βγάλεις $1.000 με ένα μόνο συμβόλαιο ή να βγάλεις $1.000 συναλλασσόμενος δέκα συμβόλαια για $100; Εάν δεν γνωρίζετε τη σωστή απάντηση σε αυτό, δεν πρέπει ούτε να επιχειρήσετε να εκτελέσετε συναλλαγές.
TRADERS´: Θυμάστε συναλλαγές με μεγάλες απώλειες που σας έδωσαν σημαντικά μαθήματα για τις αγορές; Θα είχατε την καλοσύνη να μοιρασείτε αυτές τις εμπειρίες προκειμένου οι νέους επενδυτές να αποφύγουν ανάλογες περιπτώσεις;
Ross: Ναι. Είχα μερικές μεγάλες απώλειες. Η μεγαλύτερη ήρθε ενώ ταξίδευα και δεν ήμουν σε θέση να προσέχω τις αγορές. Ήταν όταν η ελβετική κυβέρνηση αποφάσισε να συνδεθεί με το ευρώ. Εκείνη τη στιγμή κατείχα πολλά ελβετικά φράγκα. Ο αριθμός ήταν εξαψήφιος. Είχα κι άλλες, πολύ μικρότερες απώλειες ενώ ταξίδευα, κι έτσι, όταν ταξιδεύω, προσπαθώ να μην διατηρώ ανοικτές θέσεις. Η μεγαλύτερη απώλειά μου σε συναλλαγές ήταν 45.000 δολάρια σε περίπου 20 λεπτά. Πραγματοποιήθηκε ενώ παρέδιδα μάθημα σε έναν μπρόκερ και δεν πρόσεχα τη συναλλαγή. Όσο είναι δυνατόν, μην πραγματοποιείτε συναλλαγές εκτός κι αν είστε απόλυτα προσηλωμένοι σε αυτό που κάνετε. Οι αποσπάσεις της προσοχής μπορεί να είναι πολύ ακριβές.
TRADERS´: Τι θα συνιστούσατε στους νέους επενδυτές για να ξεκινήσουν;
Ross: Δεν πρόκειται να σας πω διάφορα βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε ξεκινώντας τις συναλλαγές. Αυτά μπορείτε να τα βρείτε στο διαδίκτυο, σε βιβλία και σε άρθρα περιοδικών. Εγώ θα σας πω κάποια πράγματα που δεν θα βρείτε εύκολα στο ξεκίνημά σας.
Να συνδεθείτε με έναν μέντορα. Το κόστος θα είναι πολύ λιγότερο από ό,τι αν προσπαθήσετε να το κάνετε μόνοι σας. Καταπιείτε την υπερηφάνειά σας και ζητήστε βοήθεια. Εάν δεν μπορείτε να πληρώσετε έναν μέντορα, τότε δεν έχετε καμιά δουλειά με τις επενδύσεις. Γιατί; Επειδή ξεκινάτε με ελλειπή κεφάλαια. Όταν ξεκινήσετε τις συναλλαγές θα χρειάζεστε, τουλάχιστον, καθημερινή καθοδήγηση.
Ξεχάστε τους δείκτες και τα κεριά, μάθετε να διαβάζετε το διάγραμμα. Όλοι οι δείκτες, συμπεριλαμβανομένων των candlestick, αποσπούν την προσοχή από ότι πραγματικά συμβαίνει στις τιμές. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούμε δείκτες; Όχι, μπορείτε να τους χρησιμοποιείτε, αλλά μόνο όταν θα έχετε μάθει να διαβάζετε ένα διάγραμμα.
Πρέπει να αποφεύγετε τις προκαταλήψεις. Τα χρώματα επηρεάζουν την κρίση σας. Σκέφτεστε αρνητικά όταν βλέπετε κόκκινο και θετικά όταν βλέπετε πράσινο. Ωστόσο, αν ζούσατε στην Κίνα θα ίσχυε το ακριβώς αντίθετο. Θα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χρώματα και candlestick μόνο όταν θα γίνετε ένας αποδεδειγμένα πετυχημένος επενδυτής.
Όταν ξεκίνησα τις συναλλαγές δεν υπήρχαν candlestick. Η αλήθεια είναι ότι ήταν αδύνατο να τα δημιουργήσεις. Κιι αυτό γιατί μόνο αν ήσουν ιδιοκτήτης ή νοίκιαζες μια θέση στο χρηματιστήριο σου επιτρεπόταν να δεις το άνοιγμα. Το άνοιγμα αντιμετωπιζόταν ως αποκλειστική πληροφόρηση, διαθέσιμη μόνο σε μέλη του χρηματιστηρίου. Μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1980 άρχισε το λογισμικό να δείχνει το άνοιγμα. Εάν αφαιρέσετε το χρώμα από το candlestick, δεν θα έχετε ιδέα για το πού είναι το άνοιγμα και το κλείσιμο. Η αλήθεια είναι ότι χωρίς το άνοιγμα, δεν μπορείτε να δημιουργήσετε ένα candlestick.
Κάνετε το καλύτερο δυνατό για να φανταστείτε τι συμβαίνει καθώς εξετάζετε ένα ενδοημερήσιο διάγραμμα, ή τι συνέβη καθώς εξετάζετε ένα διάγραμμα στο τέλος μιας ημέρας. Θα εκπλαγείτε με όσα θα μπορείτε με τον καιρό να διακρίνετε. Η ιστορία που αποκαλύπτεται σε ένα διάγραμμα έχει τη μορφή μοτίβων. Μάθετε να αναγνωρίζετε τα μοτίβα τιμών.
Να πραγματοποιείτε διαρκώς ελέγχους. Χρειάζεστε τουλάχιστον 50 τρέχουσες εμφανίσεις ενός συμβάντος ή μοτίβου για να έχετε έναν στατιστικά έγκυρο έλεγχο. Ωστόσο, μη χάνετε τον χρόνο, την ενέργεια και τα χρήματά σας ελέγχοντας τι συνέβη πριν από πολλά χρόνια. Οι αγορές ήταν διαφορετικές τότε. Πρέπει να εκτελείτε ελέγχους για το μέλλον αλλά και αναδρομικούς. Να ψάχνετε για εκείνα τα γεγονότα που έχουν ένα υψηλό ποσοστό επιτυχιών, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να ασχοληθείτε με αναλογίες ρίσκου/ανταμοιβής. Μην βάλετε χρήματα σε οτιδήποτε δεν έχετε αποδείξει πως έχει υψηλό ποσοστό επιτυχιών.
Μάθετε την υπομονή. Να μην επιτρέπετε σε τίποτα να σας εξαναγκάσει σε εκτέλεση συναλλαγής. Να έχετε την υπομονή να περιμένετε για τις συναλλαγές που θα έχουν πάνω τους το όνομά σας. Αν δεν τις βλέπετε, μην συναλλάσσεστε. Βρείτε κάτι άλλο να κάνετε.
TRADERS´: Τι έπρεπε να ξεπεράσετε ή να αφήσετε πίσω για να πετύχετε; Με άλλα λόγια, έπρεπε να πληρώσετε κάποιο τίμημα για να κυνηγήσετε την επενδυτική καριέρα σας;
Ross: Σπουδαία ερώτηση! Αυτό που έπρεπε να ξεπεράσω και να αφήσω πίσω ήταν ο ίδιος μου ο εαυτός μου. Έπρεπε να γίνω ένας άλλος άνθρωπος, και αυτό δεν είναι εύκολο. Έπρεπε να ξεπεράσω την υπερηφάνεια, την έλλειψη αυτοπεποίθησης, την ανυπομονησία, την απληστία, τον εγωισμό, το φόβο, τη μισαλλοδοξία, τη δυσαρέσκεια, το άγχος και το πάθος για τα χρήματα. Έμαθα πώς να αντικαταστήσω όλα αυτά με την αυτοπειθαρχία, τον αυτοέλεγχο, την ταπεινότητα, την πίστη στον εαυτό μου και σε αυτό που έκανα, την προθυμία να βοηθάω άλλους, το να είμαι ικανοποιημένος με ό,τι μου δίνει η αγορά, τη χαρά αντί του άγχους και την αγάπη για τις συναλλαγές αντί του πάθους για τα χρήματα.
Μιλάω πολύ για αυτοπειθαρχία και αυτοέλεγχο. Στο μυαλό μου είναι αρκετά διαφορετικά. Η αυτοπειθαρχία περιλαμβάνει όλα όσα κάνω στα πλαίσια της προετοιμασίας μου για τις συναλλαγές. Ο προγραμματισμός, η οργάνωση, η μελέτη, οι έλεγχοι, η αξιολόγηση κινδύνου, οι αποφάσεις για τη διαχείριση χρημάτων – εκείνα τα πράγματα που σε προετοιμάζουν για τις συναλλαγές.
Ο αυτοέλεγχος είναι όλα όσα κάνεις όταν βρίσκεσαι μέσα σε μια συναλλαγή. Μαζί με την προσωπική διαχείριση, η διαχείριση της συναλλαγής είναι το πιο σημαντικό πράγμα στην επενδυτική ζωή σας. Η διαχείριση της συναλλαγής περιλαμβάνει όλες τις τακτικές που χρησιμοποιείς για την εφαρμογή της στρατηγικής σου. Σημαίνει να κατοχυρώνεις κέρδη όταν υπάρχουν (βραχυπρόθεσμα, αν αυτό είναι το στυλ σας), να σταματάς τις απώλειες γρήγορα, να θέτεις trailing stop, να συναλλάσσεσαι αυτό που βλέπεις κι όχι αυτό που νομίζεις. Ας το παραδεχτούμε, δε βγάζεις χρήματα με οποιαδήποτε άλλη μορφή διαχείρισης. Δε βγάζεις τίποτα με τη διοίκηση επιχειρήσεων, την προσωπική διαχείριση, τη διαχείριση χρημάτων ή κινδύνου. Τα χρήματα βγαίνουν ή χάνονται με διαχείριση των συναλλαγών. Στη διαχείριση των συναλλαγών είναι που χρειάζεστε τον περισσότερο αυτοέλεγχο.
TRADERS´: Υπάρχει κάποιος που θαυμάζετε, ίσως ένας μέντορας, και που σας έδωσε πολύτιμες συμβουλές στο παρελθόν;
Ross: Είχα δύο μέντορες. Ο ένας ήταν ο θείος του πατέρα μου. Επέμενε στην αυτοπειθαρχία και τον αυτοέλεγχο. Μου δίδαξε πώς να αναπτύξω το δικό μου επενδυτικό ύφος γύρω από τις αλήθειες της αγοράς, όπως τις γνώριζε εκείνος εκείνη την εποχή. Μου δίδαξε επίσης να είμαι ευέλικτος και να είμαι πρόθυμος να προσαρμόζομαι στις πραγματικότητες της αγοράς. Η σημαντικότερη συμβουλή του; «Βρες τρόπους για να μην χάνεις χρήματα, οι κερδοφόρες συναλλαγές θα αποδίδουν από μόνες τους». Ο δεύτερος μέντορας μου ήταν το βιβλίο των παροιμιών που περιέχει η Αγία Γραφή. Αυτό το βιβλίο μου έμαθε πώς να σκέφτομαι και να αναζητώ τη σοφία.
TRADERS´: Ποιό επάγγελμα θα είχατε επιλέξει αν δεν είχατε ακούσει για τις συναλλαγές;
Ross: Θα ήταν κάτι σχετικό με τη σωματική άσκηση, τη διατροφή και την υγεία. Στα νιάτα μου είχα ασχοληθεί με το bodybuilding και την άρση βαρών. Κέρδισα αρκετούς διαγωνισμούς άρσης βαρών. Ήμουν άτομο με πολύ καλή φυσική κατάσταση. Πέρασα πολλά χρόνια μαθαίνοντας για το ανθρώπινο σώμα. Όταν ήμουν 13, μπορούσα να ονομάσω κάθε μυ. Ως έφηβος, έμαθα μασάζ. Κάποια στιγμή ασχολήθηκα με την εφαρμοσμένη κινησιολογία. Διατηρούσα μια κλινική με δωρεάν είσοδο για εκείνους που δεν μπορούσαν να πληρώσουν επαγγελματική φροντίδα.
TRADERS´: Εκτός από τις συναλλαγές, υπάρχει κάποιο άλλο πάθος που έχετε;
Ross: Ναι. Πιστεύω στην θεία ανάρρωση. Πέρασα επτά χρόνια σε αναρρωτήρια, όπου οι άνθρωποι θεραπεύονται μέσω της προσευχής. Έχω προσωπικά δει πολλές υπερφυσικές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου το 1987. Δεν είμαι θρησκευόμενος με την έννοια της ένταξης σε μια θρησκεία, άλλα διατηρώ μια προσωπική σχέση με τον Θεό. Βρίσκεται συνεχώς στη ζωή μου και στις συναλλαγές μου. ‘Οση σοφία διαθέτω προέρχεται από την ανάγνωση της Βίβλου.