Γιατί κορωνοϊός-πετρέλαιο πυροδότησαν τεράστιο domino effect
Ο λόγος που το πετρέλαιο οδηγεί στο χρηματιστηριακό κραχ. Πώς συμπεριφέρονται τα κρυπτονομίσματα εν μέσω τεράστιων πιέσεων στις διεθνείς αγορές. Τα μαθήματα από την πορεία του χρυσού και το Βitcoin.
Όλα ξεκίνησαν την Κυριακή το μεσημέρι. Το χρηματιστήριο του Κουβέιτ διέκοψε τις συναλλαγές, όταν ο κυριότερος δείκτης έφτασε το -10%. Της Σαουδικής Αραβίας έκλεισε στο -8,5%, με την Aramco να πέφτει για πρώτη φορά κάτω από την τιμή που έκανε στη δημόσια εγγραφή της. Ήταν φανερό πως κάτι δεν πήγαινε καλά με το πετρέλαιο. Μήπως επειδή δεν υπήρξε συνεδρίαση στις αραβικές χώρες την Παρασκευή (Παρασκευή και Σάββατο μένουν κλειστά), οι τιμές έτρεξαν να συμπορευτούν με τα διεθνή χρηματιστήρια;
Το απόγευμα, άρχισε να υποχωρεί απότομα η αγορά των crypto, η οποία παραμένει ανοικτά 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα. Συνήθως πίσω από τόσο σημαντική διακύμανση κάτι κρύβεται. Ένα συνταρακτικό νέο ή κάποιος δυνατός καταλύτης. Να οφειλόταν στη διαφωνία που είχε η Ρωσία με τη Σαουδική Αραβία στο θέμα της μείωσης της παραγωγής, προκειμένου να στηριχθούν οι τιμές; Την απάντηση τη λάβαμε το βράδυ στις 12 ώρα Ελλάδας, όταν άνοιξαν τα futures. Δεν ήταν απλή διαφωνία αλλά έχει ξεκινήσει ένας πόλεμος τιμών. Το πετρέλαιο ξεκίνησε με τη μεγαλύτερη βουτιά στην ιστορία του, στο -30%, ενώ οι αμερικανικοί δείκτες στο -4%. Αυτή την ώρα είναι κολλημένοι στο -5%, μόνο επειδή απαγορεύεται να πάνε πιο κάτω προσυνεδριακά. Από την κορυφή των 65 δολαρίων, μετά τη δολοφονία του στρατηγού Qassem Soleimani του Ιράν, οι τιμές του πετρελαίου είχαν μόνο μία κατεύθυνση: κάτω.
Γιατί όμως αναστατώθηκαν τόσο πολύ οι αγορές, εξαιτίας του φτηνού πετρελαίου; Ακούγεται παράλογο. Το μειωμένο κόστος ενέργειας είναι ενισχυτικό της ανάπτυξης. Φτηνότερη πρώτη ύλη για τα παράγωγα του πετρελαίου, λιγότερες δαπάνες στα εργοστάσια για την παραγωγή προϊόντων, μειωμένα έξοδα μετακίνησης για τη μεταφορά εμπορευμάτων.
Πράγματι, όλα αυτά είναι θετικά, μόνο που επισκιάζονται από ένα τεράστιο αρνητικό: το χρέος. Σίγουρα ακούγεται παράδοξο, αλλά η πρώτη ύλη για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας δεν είναι το πετρέλαιο αλλά το χρέος! Οι εταιρείες δανείζονται για να φτιάξουν καινούργια εργοστάσια, να αγοράσουν μηχανήματα, πρώτες ύλες, για να χρηματοδοτήσουν ερευνητικές προσπάθειες. Τα κράτη, για να φτιάξουν τις απαραίτητες υποδομές, τα λιμάνια, τους δρόμους. Να λειτουργούν τα πανεπιστήμια, τα σχολεία, τα νοσοκομεία. Κυρίως όμως να αναχρηματοδοτήσουν τα παλαιότερά τους χρέη. Από τη φορολογία αρκεί να πληρώνει μόνο τους τόκους, όχι το κεφάλαιο.
Όταν όλα λειτουργούν εύρυθμα, είναι προς το συμφέρον όλων των εμπλεκομένων. Οι επενδυτές λαμβάνουν μια αξιοπρεπή απόδοση των οικονομιών τους αγοράζοντας ομόλογα (δηλαδή χρέος, ιδιωτικό ή δημόσιο), προκειμένου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερο τόκο από ό,τι θα έπαιρναν αν τα κατέθεταν στις τράπεζες. Τα ασφαλιστικά ταμεία, για τον ίδιο λόγο, τοποθετούν τις εισφορές των μελών τους και ούτω καθεξής.
Αν όμως οι δανειζόμενοι σταμάταγαν να πληρώνουν; Γιατί δεν μπορεί να μην υπάρχουν άστοχες επιλογές ή περιπτώσεις απάτης. Όσο αυτές οι περιπτώσεις ήταν η εξαίρεση στον κανόνα, δεν αποτελούσαν κίνδυνο για το οικονομικό σύστημα. Όμως αποδείχτηκε πως δεν ήταν λίγες. Το 2008 αποκαλύφτηκε πως το άνοιγμα ήταν τόσο μεγάλο, που οι επενδυτές έπαψαν να είναι πρόθυμοι να δανείσουν τα ωραία τους λεφτουδάκια. Γιατί; Επειδή αντιλήφθηκαν ότι κινδυνεύουν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους. Έτσι ανέλαβαν δράση οι Κεντρικές Τράπεζες. «Τύπωσαν» χρήμα, για να καλυφθεί το κενό.
Μόνο που το υπερβολικό «τύπωμα» είχε μια σημαντική παρενέργεια. Δεν αντιμετώπισε το πρόβλημα δραστικά. Το μετατόπισε. Οι Κεντρικές Τράπεζες απλά κλώτσησαν το ντενεκεδάκι παραπέρα. Έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στα συστημικά ζητήματα που δημιούργησε η κατά το δοκούν «εκτύπωση», αλλά θα σταθούμε σε ένα σημείο που είχαμε αναφερθεί πριν λίγο καιρό:
Η επόμενη κρίση στις ΗΠΑ δεν είναι καθόλου απίθανο να ξεκινήσει από τα εταιρικά χρέη. Χονδρικά υπάρχουν δύο κατηγορίες ομολόγων-χρεών. Αυτά που είναι καταταγμένα σε κάποια βαθμίδα, ανάλογα το πόσο αξιόπιστα είναι, και τα «σκουπίδια». Το πρόβλημα είναι πως σχεδόν το 50% των εταιρικών δανείων βρίσκεται στο όριο. Ποιο όριο; Στο να πέσουν κατηγορία και να χαρακτηριστούν «σκουπίδια». Αν υποβιβαστεί η πιστοληπτική τους αξιολόγηση, το πρόβλημα θα είναι τεράστιο. Όχι μόνο τα ασφαλιστικά ταμεία και άλλα μεγάλα funds δεν επιτρέπεται να επενδύουν πάνω τους, αλλά αν τα έχουν στην κατοχή τους, θα πρέπει να τα πουλήσουν.
Σε μεγάλη κλίμακα, θα δημιουργήσει ένα ντόμινο ρευστοποιήσεων στην αγορά ομολόγων. Ένα κανονικό τσουνάμι. Γιατί δεν έχει φανεί ακόμα το πρόβλημα; Επειδή σημαντικό μέρος των εύκολων δανείων κατευθύνεται σε αναχρηματοδότηση παλαιοτέρων. Αυτό επιτρέπει σε επιχειρήσεις που έχουν αποτύχει, αν και καταδικασμένες, να συνεχίζουν να λειτουργούν. Σαν τα ζόμπι εξακολουθούν να περπατούν, μετατρέποντας το περιβάλλον δίπλα τους τοξικό, νοθεύοντας τον ανταγωνισμό. Ως πότε όμως;
Αν θα ξεχωρίζαμε κάποια εταιρικά χρέη που βρίσκονται στην επικίνδυνη ζώνη, θα ήταν των εταιρειών ενέργειας. Εκεί η κατάσταση δεν απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί επικίνδυνη. Ο μεγάλος ασθενής δεν είναι μόνο οι πετρελαϊκές εταιρείες. Σφιχταγκαλιασμένοι χορεύουν ταγκό με τις τράπεζες, οι οποίες έχουν ανοιχθεί περισσότερο από το συνηθισμένο στον κλάδο. Μόνο οι εταιρείες της βιομηχανίας σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, οι πρώτες δηλαδή που πλήττονται από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου επειδή παύουν να είναι ανταγωνιστικές, αντιστοιχούν πάνω από το 11% της αγοράς ομολόγων υψηλής απόδοσης. Για να αποφευχθεί το μπέρδεμα, η τιμή του πετρελαίου είναι απαραίτητο να μην πέσει από ένα σημείο και κάτω. Ποιο είναι αυτό; Οι δημοσιευμένες αναλύσεις κάνουν λόγο για μέσο κόστος του βαρελιού στα 40 δολάρια.
Όλα τα ωραία κάποτε τελειώνουν, όπως το εύκολο χρήμα. Η παγκόσμια οικονομία ετοιμάζεται να δεχθεί ισχυρό πλήγμα. Ο κορωνοϊός είναι η σκανδάλη που πυροδότησε ένα τεράστιο domino effect, ξεσκεπάζοντας όλες τις υπόγειες ανισορροπίες του συστήματος.
Πού βρίσκεται σε όλο αυτό το πλαίσιο το Βitcoin; Όπως έχουμε εξηγήσει, έχει μια μεγάλη ιδιαιτερότητα. Πρόκειται για ένα περιουσιακό στοιχείο που δεν επηρεάζεται από τις οικονομικές συνθήκες. Η νομισματική του πολιτική είναι δεδομένη και προαποφασισμένη, ανεξάρτητα από τις μεταβολές του ΑΕΠ, την ανεργία, τον πληθωρισμό, τα εταιρικά κέρδη, την ανάπτυξη.
Όπως περίπου και ο χρυσός. Γι' αυτό στρέφονται εκεί σε περίπτωση κρίσης οι επενδυτές. Γνωρίζουν πως οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες μπορούν αν θέλουν να διπλασιάσουν την ποσότητα χρήματος που θα διοχετεύσουν στην αγορά, αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν την ποσότητα του χρυσού.
Στην ψηφιακή εποχή, εκτός από την παραδοσιακή λύση του πολύτιμου μετάλλου, παρουσιάστηκε η εναλλακτική του Βitcoin. Και πράγματι, μέχρι τώρα έχουν σταθεί και τα δύο αξιοπρεπώς. Είναι τα μοναδικά που διασώθηκαν από το χρηματιστηριακό τσουνάμι. Η τιμή τους βρίσκεται περίπου στο επίπεδο που ήταν όταν έκανε αισθητή την παρουσία του ο κορωνοϊός. Αυτό όμως δεν σημαίνει αναγκαστικά πως τελικά θα επιπλεύσουν. Ο χρυσός, στην περίοδο του πανικού που ακολούθησε την κατάρρευση της Lehman Brothers, υποχώρησε σε μεγάλο ποσοστό, άσχετα αν κατόπιν ανέβηκε απότομα. Το Βitcoin δεν έχει δοκιμαστεί σε τόσο δύσκολες συνθήκες, καθώς τότε ήταν που γεννήθηκε.
Σε σχέση με τον χρυσό, το Βitcoin έχει ένα μειονέκτημα και ένα πλεονέκτημα, που ίσως στην παρούσα φάση κρίνουν τη διαφορά τους. Το μειονέκτημα είναι πως θεωρείται περιουσιακό στοιχείο υψηλότερου ρίσκου, άρα ίσως είναι από τα πρώτα που θα ρευστοποιήσουν οι φοβισμένοι επενδυτές. Το πλεονέκτημα είναι πως διαπραγματεύεται συνέχεια. Δεν κλείνει ποτέ, έτσι ώστε αν συμβεί κάτι έκτακτο, ακόμα και Σαββατοκύριακο, μπορείς να κινηθείς ανάλογα.
Όσον αφορά την κίνηση της τιμής του Βitcoin, όπως βλέπουμε στο ημερήσιο διάγραμμα, μετά την αποτυχία του την Παρασκευή να διασπάσει ανοδικά την αντίσταση των 9.100 δολαρίων (πράσινη γραμμή), άρχισε να υποχωρεί. Η πτώση βρήκε εμπόδιο τη στήριξη στις 7.700 δολάρια (πορτοκαλί γραμμή). Τυχόν διάσπαση της στήριξης, δεν είναι καθόλου απίθανο να σημάνει την υποχώρησή του ξανά στο επίπεδο των 6.500 δολαρίων.
Σεμινάρια
Τα σεμινάρια διεξάγονται κάθε Δευτέρα στα γραφεία του Euro2day.gr, σε γκρουπ 7 ατόμων. Την Πέμπτη πραγματοποιούνται μέσω Internet, σε γκρουπ 5 ατόμων. Στο on-line έχουμε προσωπική επαφή. Το μάθημα γίνεται κανονικά ζωντανά, σαν να είμαστε δίπλα. Δεν βλέπετε κάποιο βίντεο-κονσέρβα. (https://www.media2day.gr/seminars)
Εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες του Bitcoin και σας δείχνουμε πώς μπορείτε να αγοράσετε με τον φτηνότερο και ασφαλέστερο τρόπο. Τελειώνοντας θα έχετε αποκτήσει ένα μικρό ποσό από τα πρώτα σας κρυπτονομίσματα. Αποκλειστικά για όσους θα συμμετέχουν στα σεμινάρια, δίνεται η δυνατότητα να προμηθευτούν ένα βιβλίο που αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο εξηγεί τι είναι Bitcoin και τον μοναδικό τρόπο λειτουργίας του και το δεύτερο, τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε επενδυτικά τον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
