Η έξοδος στις αγορές και τα... παράπλευρα οφέλη
Τα νέα δεδομένα για οικονομία και χρηματιστήριο μετά την έκδοση του πενταετούς ομολόγου. Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις. Η στάση των ξένων επενδυτών και η ροή χρήματος προς την Ελλάδα. Πώς επηρεάζονται οι αποκρατικοποιήσεις.
Aναμφίβολα, αυτή καθεαυτή η κίνηση του ελληνικού δημοσίου να βγει και πάλι στις αγορές δεν είναι σπουδαίο γεγονός. Άλλωστε, το ποσό που αντλήθηκε ήταν πολύ μικρό και το κόστος του μεγαλύτερο από οποιαδήποτε εναλλακτική λύση αποφασιζόταν. Ωστόσο, σύμφωνα με παράγοντες της κυβέρνησης και της αγοράς, μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό -μαζί με άλλα γεγονότα- στο να μπει η ελληνική οικονομία σε μια φάση διατηρήσιμης ανάκαμψης.
Ενδεικτική για τη νέα κατάσταση που μπορεί να διαμορφωθεί στην οικονομία και στην αγορά είναι η θέση υψηλόβαθμου στελέχους εισηγμένης επιχείρησης:
«Η Ελλάδα πρέπει όσο το δυνατόν νωρίτερα να πείσει ακόμη και τους δύσπιστους οικονομικούς παράγοντες πως τα δυσκολότερα έχουν περάσει και πως έχει ήδη μπει σε ένα μακροπρόθεσμο ανοδικό κανάλι. Δεν μπορείς για παράδειγμα να πείσεις εύκολα τις ασφαλιστικές εταιρείες να επανατοποθετήσουν τις επενδύσεις τους σε εγχώρια περιουσιακά στοιχεία, όταν μόλις το 2012 έγραψαν απίστευτες ζημίες από το κούρεμα των ομολόγων.
Δεν είναι εύκολο να πειστούν οι Έλληνες να επαναπατρίσουν τις καταθέσεις τους, όταν ακόμη και σήμερα ακούνε από επίσημα ευρωπαϊκά χείλη τα σενάρια περί ενδεχόμενου κουρέματος των μεγάλων καταθέσεων στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Δεν είναι εύκολο επίσης οι ξένοι προμηθευτές πρώτων υλών να δώσουν και πάλι εκείνες τις περιόδους πίστωσης στις ελληνικές επιχειρήσεις που έδιναν πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Για να καμφθούν τέτοιου είδους αντιρρήσεις και φόβοι, χρειάζεται χρόνος και σειρά θετικών εξελίξεων που θα ενισχύουν το κύρος και τις προοπτικές της οικονομίας μας».
Κάτω από αυτές τις περιστάσεις (και φυσικά προκειμένου να επηρεάσει θετικά τα ποσοστά της στις επικείμενες εκλογές) θεωρείται απόλυτα λογικό πως η ελληνική κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να προβάλλει όσο πιο έντονα μπορεί θετικά γεγονότα όπως:
* Η έξοδος στις διεθνείς αγορές ομολόγων, για πρώτη φορά έπειτα από τέσσερα χρόνια απουσίας.
* Η νέα επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ και το μήνυμα στήριξης προς την Αθήνα.
* Η οριστικοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη Απριλίου.
* Η επιδιωκόμενη προφορική δέσμευση των ευρωπαίων εταίρων πριν από τις εκλογές του Μαΐου, για τη στάση που θα κρατήσουν στο ζήτημα της αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους το προσεχές φθινόπωρο.
* Η ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank αλλά και η αντίστοιχη κίνηση που ετοιμάζει η Εθνική.
* Και φυσικά, όποια άλλα δημοσιονομικά στοιχεία ανακοινώνονται για τις μέχρι τώρα φετινές επιδόσεις της Ελλάδας (π.χ. πρωτογενές πλεόνασμα πρώτου τριμήνου).
Τα παράπλευρα οφέλη
Πέραν όμως όλων αυτών, το νέο της επανεξόδου του ελληνικού δημοσίου στις αγορές θα βοηθήσει ποικιλοτρόπως και πολλές ελληνικές επιχειρήσεις:
* Τράπεζες: Θα συμβάλει στην άντληση νέων ομολογιακών δανείων από τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, θα βοηθήσει στις αυξήσεις κεφαλαίου των Eurobank και Γενικής, ενώ επίσης δεν θα πρέπει να ξεχνούμε πως τον προσεχή Ιούνιο έχουμε τη δεύτερη περίοδο δυνατότητας μετατροπής των τραπεζικών warrants σε μετοχές, με την Ελλάδα να έχει κάθε λόγο να δει όσο το δυνατόν περισσότερες μετατροπές. Όσο μεγαλύτερη είναι η μετατροπή των warrants σε μετοχές, τόσο περισσότερο μειώνεται το δημόσιο χρέος και τόσο περισσότερο απεγκλωβίζεται το τραπεζικό σύστημα από τον έλεγχο της τρόικας.
* Δημόσιο: Προσδοκία για μείωση επιτοκίων στα νέα έντοκα γραμμάτια που θα εκδίδονται από εδώ και στο εξής.
* Επιχειρήσεις: Μεγάλες επιχειρήσεις (π.χ. ΔΕΗ, Μυτιληναίος) θα βγουν στις αγορές εταιρικών ομολόγων με καλύτερες προϋποθέσεις, επιδιώκοντας χαμηλότερο κόστος χρήματος. Προς την ίδια κατεύθυνση θα βοηθούν και οι επιχειρήσεις που θα διαπραγματευθούν την αναχρηματοδότηση του δανεισμού της με τις πιστώτριες τράπεζες.
* Προσέλκυση επενδύσεων: Η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές είναι πολύ πιθανόν να επηρεάσει προς τα κάτω τον «κίνδυνο της χώρας» (country risk), πράγμα που με τη σειρά του ανεβάζει τις αποτιμήσεις των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ευκολότερες ιδιωτικοποιήσεις, μεγαλύτερο ενδιαφέρον ξένων funds για εξαγορά ελληνικών εταιρειών, για συμμετοχή σε ομολογιακά δάνεια ελληνικών ομίλων, για αγορές μετοχών μέσω του Χ.Α., αλλά και για απόκτηση ελληνικών ακινήτων. Να σημειωθεί για παράδειγμα πως ήδη η εγχώρια αγορά ακινήτων προσφέρει υψηλότατα yields (αποδόσεις) και μάλιστα στο σκληρότερο νόμισμα του κόσμου!
Επίσης, πολλά στελέχη του ελληνικού εμπορίου έχουν μιλήσει κατά καιρούς για την άμεση και σημαντική συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ πολιτικού-οικονομικού κλίματος από τη μια πλευρά και κατανάλωσης στα ράφια των καταστημάτων από την άλλη. «Κάθε φορά που ακούγεται ένα καλό νέο, ο κόσμος αγοράζει, ενώ αντίθετα όταν δημιουργείται κλίμα ανασφάλειας, οι πωλήσεις ακολουθούν την κατιούσα», υποστηρίζει οικονομικός διευθυντής εισηγμένης εταιρείας.
Επίσης, πριν από λίγες μόλις ημέρες, από τη συχνότητα της Δημόσιας Τηλεόρασης, ένα άλλο γνωστό στέλεχος της αγοράς αναφέρθηκε στη στενή σχέση πολιτικού κλίματος και κατανάλωσης. Συγκεκριμένα, ο κ. Αντώνης Μακρής (πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδος) εκτίμησε πως η έξοδος του ελληνικού δημοσίου στη διεθνή αγορά ομολόγων θα επηρεάσει θετικά την πορεία της αγοράς κατά την περίοδο του Πάσχα, συμπληρώνοντας πως «αν ο κόσμος δεν αρχίσει να ψωνίζει και πάλι, ανάπτυξη στην πραγματική οικονομία δεν πρόκειται να έρθει».
Η νέα μακροπρόθεσμη εικόνα
Η μακροπρόθεσμη πορεία για την οικονομία και το χρηματιστήριο είναι πλέον πιο καθαρή μετά την επιτυχημένη έκδοση των ελληνικών ομολόγων για πρώτη φορά μετά το PSI και την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Η πορεία τόσο των ελληνικών μετοχών όσο και των ελληνικών ομολόγων είναι άρρηκτα δεμένη με την πορεία της οικονομίας και η έξοδος στις αγορές δεν μπορεί παρά να αποτελεί θετική είδηση και οιωνό, αφού η επάνοδος και του ελληνικού δημοσίου στις αγορές για δανεισμό με έκδοση μακροπρόθεσμων ομολόγων με ικανοποιητικούς όρους, όπως έχουν ήδη κάνει η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, ανοίγει τη συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους.
Από τη μία πλευρά, η υλοποίηση της έκδοσης σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, δεν αποτελεί επί της ουσίας μια ταχεία επιστροφή στις αγορές, αφού σύμφωνα με τις μελέτες του ΔΝΤ στοιχεία δείχνουν ότι και σε προηγούμενες αναδιαρθρώσεις του δημόσιου χρέους κρατών, τα spreads των ομολόγων χρειάζονται περίπου δύο έτη για να επιστρέψουν εκεί όπου βρίσκονταν πριν από την αναδιάρθρωση.
Από την άλλη βέβαια, το ελληνικό spread των 10ετών κρατικών ομολόγων έχει τώρα επιστρέψει στα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από τη συμφωνία διάσωσης την άνοιξη του 2010, αν και παραμένει υψηλά σε σχέση με πριν από την κρίση, σε περίπου 450 μονάδες βάσης
Όσον αφορά στο Χρηματιστήριο της Αθήνας:
1. Ο πρώτος καταλύτης που βοηθάει στην αλλαγή σελίδας στην αγορά είναι η επίτευξη και η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων. Οι προσδοκίες για την εξέλιξη του ΑΕΠ και των λοιπών οικονομικών μεγεθών της χώρας, με το 2014 να είναι το πρώτο έτος βάσης για ανάπτυξη, έχει ως αποτέλεσμα τόσο τα ελληνικά ομόλογα όσο και οι ελληνικές μετοχές να αποκτούν ώθηση για να παραμείνουν στις πρώτες θέσεις των αποδόσεων. Στη χρονική περίοδο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2013, το πλεόνασμα εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε στο 1,6% ως ποσοστό του ΑΕΠ.
2. Οι ξένοι επενδυτές πλέον εξετάζουν όλο και μεγαλύτερο αριθμό εισηγμένων και όσο το ρίσκο της χώρας μειώνεται οι τοποθετήσεις γίνονται ευκολότερες. Οι ξένοι επενδυτές, που αυξάνουν τις θέσεις τους σε ελληνικές μετοχές, έχουν αλλάξει ωστόσο και τον τρόπο προσέγγισής τους στα ελληνικά assets. Αρκετοί long only ξένοι θεσμικοί επενδυτές βλέπουν ότι τα χειρότερα είναι πίσω μας και αυξάνουν τις θέσεις τους συστηματικά. Όμως, παρά την άνοδο, τα ποσοστά τους στην αγορά παραμένουν χαμηλά. Η υπερκάλυψη των πρόσφατων εκδόσεων των Alpha Bank και Πειραιώς αποκαλύπτει ότι οι ξένοι επενδυτές κάθε άλλο παρά απρόθυμοι είναι να ερευνήσουν τις προοπτικές των ελληνικών εταιρειών, ενώ όσο αυξάνονται οι θέσεις και ο ρόλος των ξένων θεσμικών επενδυτών που έχουν ήδη τοποθετηθεί, τόσο θα προσελκύονται και άλλοι παίκτες.
3. Σημαντικό χαρτί για την αγορά που θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται αμέσως μετά και την επιτυχή έκδοση δεν είναι άλλο από τις επενδύσεις και τις αποκρατικοποιήσεις. Ο στόχος δεν είναι μόνο ποσοτικός αλλά ίσως κυρίως ποιοτικός και συνδέεται τόσο με το ύψος των επενδύσεων που θα δεσμευθούν να αναλάβουν οι νέοι ιδιοκτήτες, αλλά και τα «ονόματα» των ξένων ομίλων που θα βάλουν τελικά το χέρι στην τσέπη για να επενδύσουν στην Ελλάδα.
4. Τέλος, η επανεκκίνηση της χρηματοδότησης από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και το κρίσιμο στοιχείο της αύξησης της ρευστότητας στην οικονομία είναι μπροστά μας. Η πραγματική πρόκληση της ουσιαστικής επαναλειτουργίας του τραπεζικού συστήματος θα δώσει άλλον αέρα στις αγορές των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων. Κύκλοι της αγοράς εκτιμούν ότι ή έξοδος της χώρας στις αγορές θα επιταχύνει την επιστροφή των καταθέσεων στη χώρα, ειδικά όσο οι προσδοκίες ανάκαμψης στην οικονομία ενισχύονται.
***Αναλυτικά τα διαγράμματα με το spread του 10ετούς ομολόγου καθώς και του δείκτη οικονομικού κλίματος, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".