ΧΑ: Τα αγκάθια για τους Ελληνες μικροεπενδυτές

Οι προκλήσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το 2015 οι μικροεπενδυτές στο Χρηματιστήριο. Η εκτίναξη της μεταβλητότητας, το θολό πολιτικό τοπίο και οι ευκαιρίες που προκύπτουν από τις χαμηλές αποτιμήσεις.

Το κλείσιμο του 2014 βρήκε το ηθικό των επενδυτών του ελληνικού χρηματιστηρίου να κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, όχι μόνο λόγω των βαρύτατων απωλειών που σημειώθηκαν κατά το τελευταίο εξάμηνο, αλλά και λόγω της απουσίας σαφών προοπτικών και επαρκούς ορατότητας τουλάχιστον για το πρώτο μισό του νέου έτους.

Ακόμη πιο δύσκολη φαίνεται να είναι η κατάσταση για τους Έλληνες μικροεπενδυτές, οι οποίοι το 2015 θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μια σειρά προκλήσεων, όπως τα παρακάτω:

Πρώτον, η δυσκολία των ελληνικών νοικοκυριών να αντέξουν ένα Χ.Α. τόσο έντονων διακυμάνσεων. Για παράδειγμα, ο Γενικός Δείκτης σημείωσε απώλειες 22% το τελευταίο τρίμηνο και 31% το τελευταίο εξάμηνο. Ακόμη εντονότερες ήταν οι μεταβολές για τον δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης (-23% και -33% αντίστοιχα), καθώς επίσης και για τον δείκτη των τραπεζών που απώλεσε το 34,5% της αξίας το τελευταίο τρίμηνο και το 43,78% το τελευταίο εξάμηνο.

Δεύτερον, η έντονη πολιτική αβεβαιότητα έχει ανεβάσει το ρίσκο της χώρας και αυτό δυσκολεύει τους αναλυτές στο να καταλήξουν σε μια σχετικά ασφαλή αποτίμηση των ελληνικών μετοχών. Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση να εκτιμηθεί η «εύλογη αξία» μιας μετοχής. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι οι αποτιμήσεις των εισηγμένων του Χ.Α. είναι σαφώς χαμηλότερες σε σχέση με το παρελθόν, δεν τις καθιστά αυτόματα και «υποτιμημένες», ή «φτηνές».

Τρίτον, η δυσκολία πρόβλεψης των αντιδράσεων της αγοράς. Όταν κατά τα προηγούμενα χρόνια το Χ.Α. ήταν ενταγμένο στις ανεπτυγμένες αγορές, τον πρώτο λόγο είχαν οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές οι οποίοι τοποθετούνταν με μεσομακροπρόθεσμα κριτήρια και αποφάσιζαν κυρίως με βάση την πορεία των εκάστοτε οικονομικών εξελίξεων. Σήμερα, τα hedge funds είναι αυτά που έχουν τον πρώτο λόγο στο Χ.Α., η στάση των οποίων είναι συχνά βραχυχρόνια, άκρως επιθετική και απρόβλεπτη. Ως αποτέλεσμα, οι Έλληνες επενδυτές πέφτουν πολύ συχνά έξω ακόμη και στις βραχυχρόνιες εκτιμήσεις τους για το πώς θα συμπεριφερθεί η αγορά.

Τέταρτον, η έντονη δυστοκία των επενδυτών στο να σχηματίσουν ένα πραγματικά αμυντικό μετοχικό χαρτοφυλάκιο, καθώς οι ξένοι επενδυτές «πουλάνε Ελλάδα» και όχι συγκεκριμένες εταιρείες. Οι απόψεις ότι μπορεί κάποιος να περιορίσει τις απώλειές του επιλέγοντας εταιρείες που διαθέτουν διεθνοποιημένες δραστηριότητες (π.χ. κατά το τελευταίο εξάμηνο Πλαστικά Θράκης -24,1%, Flexopack -31,76%, METKA -35,57%, Μυτιληναίος -27,4%, Κυριακίδης Μάρμαρα -40,2%) ή αποτελούν κρατικά μονοπώλια (π.χ. ΔΕΗ -50,55%, ΟΛΠ -42,78%, ΕΥΔΑΠ -34%), ή έχουν μεγάλα ανεκτέλεστα υπόλοιπα υπογεγραμμένων συμβάσεων (π.χ. ΕΛΛΑΚΤΩΡ -48,7%, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ -50,79%, J&P Άβαξ -64,3%), ή τέλος έχουν θετικό καθαρό ταμείο (π.χ. ΜΕΤΚΑ, Flexopack, Profile -46,5%, Πλαίσιο -29,2%), κάθε άλλο παρά έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα στο ταμπλό του Χ.Α.

Πέμπτον, η αναιμική εμπορευσιμότητα στην πλειονότητα των μετοχών και ιδιαίτερα στις περιφερειακές, όπου είναι κυρίως τοποθετημένα τα ελληνικά νοικοκυριά. Ενδεικτικά και μόνο θα αναφερθούμε στην αξία των συναλλαγών που έχουν κάνει έξι κερδοφόρες και υγιείς εταιρείες κατά τους τελευταίους έξι μήνες: Πετρόπουλος 7,76 εκατ. ευρώ, ΕΛΒΑΛ 2,10 εκατ., AS Company 527 χιλ., Καραμολέγκος 395 χιλ. και CPI 12 χιλ. ευρώ.

Έκτον, η δυσμενέστατη οικονομική θέση δεκάδων εισηγμένων εταιρειών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις χρηματιστηριακών αναλυτών περίπου η μία στις πέντε εισηγμένες δεν μπορεί να ελπίζει βάσιμα σε μακροχρόνια επιβίωσή της αν δεν προκύψει ένα άμεσο ή έμμεσο κούρεμα των υποχρεώσεών της (καθοριστικός ο ρόλος των τραπεζών), ή εναλλακτικά δεν υπάρξει κεφαλαιακή ενίσχυση από υπάρχοντες ή νέους μετόχους (θα διαχυθούν τα ποσοστά των σημερινών μετόχων). Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι πως, με βάση τις λογιστικές καταστάσεις του εννεαμήνου του 2014, 26 εταιρείες που διαπραγματεύονται στο Χ.Α. εμφάνισαν αρνητικά ίδια κεφάλαια.

Έβδομον, βόμβα στα θεμέλια του χρηματιστηρίου εξακολουθεί να παίζει ο νόμος περί δημοσίων προτάσεων. Η νέα μεγάλη πτώση που έχει σημειωθεί στο Χ.Α. έχει καταστήσει πολύ πιο εύκολη (και συχνά πολύ πιο συμφέρουσα...) υπόθεση για τον βασικό μέτοχο να βγάλει την εταιρεία του από το χρηματιστήριο,

και όγδοο, η συνέχιση της εμφάνισης νοσηρών φαινομένων στο μέτωπο της ακολουθούμενης Εταιρικής Διακυβέρνησης.

Κάποιοι βέβαια υποστηρίζουν πως «από κάτι τέτοιες καταστάσεις προκύπτουν και οι μεγάλες αποδόσεις», σημειώνοντας πως μια ενδεχόμενη σύντομη άρση της αβεβαιότητας στην ελληνική οικονομία θα μπορούσε να επαναφέρει τον Γενικό Δείκτη του Χ.Α., τουλάχιστον στα επίπεδα του Ιουνίου του 2014.

Οι περισσότεροι πάντως αναλυτές υποστηρίζουν πως οι όποιες τοποθετήσεις στα τρέχοντα επίπεδα τιμών θα πρέπει να γίνονται με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και σε ιδιαίτερα προσεκτικά επιλεγμένες εταιρείες. Επίσης, σε κάθε χαρτοφυλάκιο θα πρέπει τουλάχιστον ένα 20% με 30% να βρίσκεται με τη μορφή μετρητών.