ΧΑ: Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της τιμής κλεισίματος

Τόνωση της ρευστότητας της αγοράς, βελτίωση της λειτουργίας των Ειδικών Διαπραγματευτών αλλά και οικονομικές ελαφρύνσεις σε μέλη του ΧΑ φέρνουν οι εγκριθείσες αλλαγές στο μοντέλο διαπραγμάτευσης αγορών.

Η επίλυση προβλημάτων που παρατηρούνται στην χρηματιστηριακή συμπεριφορά των μετοχών, η επιδίωξη σύμπλευσης με τις πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών αγορών αλλά και η ανάγκη σταδιακής προσαρμογής στην νέα Οδηγία MiFID II, αποτέλεσαν τους κύριους λόγους που οδήγησαν την Διοίκηση του Χρηματιστηρίου στις παρακάτω αλλαγές.

Μέρος των αλλαγών είναι τεχνικές ωστόσο όλες σχεδόν έχουν τελικό αντίκτυπο και στον επενδυτή είτε μέσω διευκόλυνσης των χειριστών του, είτε μέσω αλλαγών που αφορούν σε οικονομικές ελαφρύνσεις.

Εντός του Σαββατοκύριακου αναμένεται να πραγματοποιηθεί εικονική συνεδρίαση με την συμμετοχή όλων των μελών ώστε το νέο περιβάλλον να ισχύει κανονικά από την συνεδρίαση της 23ης Ιανουαρίου.

Σε τρεις άξονες επικεντρώνονται οι επερχόμενες αλλαγές:

Αποτελεσματικότερος τρόπος προσδιορισμού της τιμής κλεισίματος των μετοχών

Στην Κύρια Αγορά,  για το προσδιορισμό της τιμής κλεισίματος χρησιμοποιείται η μέθοδος του Auction, οπότε η τιμή κλεισίματος μιας μετοχής είτε διαμορφώνεται με την τιμή του Auction, είτε σε περίπτωση που ισχύουν ορισμένες προϋποθέσεις (MKT/ATO rule, price tolerance, significant volume) διαμορφώνεται σε τιμή διαφορετική από το Auction και πολλές φορές αρκετά διαφορετική σε σχέση με την υποψήφια τιμής δημοπρασίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, ορισμένες φορές οι επενδυτές οι οποίοι εισάγουν εντολές με ρίσκο όπως MARKET, At The Open να μην εκτελούνται και να μην αποζημιώνονται ουσιαστικά για το ρίσκο που αναλαμβάνουν.

Επιπλέον, η τιμή κλεισίματος σε μεγάλο πλήθος μετοχών με χαμηλή συναλλακτική δραστηριότητα διαμορφώνεται με ελάχιστα τεμάχια σε τιμές οι οποίες μπορεί να απέχουν σημαντικά από την τιμή έναρξης.

Το Χρηματιστήριο κατέληξε στην εφαρμογή νέου τρόπου διαμόρφωσης της τιμής κλεισίματος στην Κύρια Αγορά, εφαρμόζοντας δύο νέους αλγόριθμους:

Α) Η τιμή κλεισίματος της μετοχής θα είναι η τιμή δημοπρασίας κλεισίματος, εφόσον υπάρχει ταύτιση εντολών κατά τη δημοπρασία ή,

Β) Η τιμή κλεισίματος της μετοχής θα είναι η τιμή δημοπρασίας κλεισίματος, εφόσον ισχύουν συγκεκριμένες συνθήκες τιμής, όγκου, είδους εντολών και αξίας συναλλαγών συγκρινόμενη με τη κεφαλαιοποίηση των μετοχών.

Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά στους τίτλους ζώνης υψηλής δραστηριότητας: Η τιμή κλεισίματος θα είναι αυτή που θα προκύπτει από την δημοπρασία κλεισίματος και σε περίπτωση που δεν υπάρχει ταύτιση εντολών, η τιμή κλεισίματος θα προκύπτει από έναν εναλλακτικό αλγόριθμο ο οποίος θα σχετίζεται με τον μέσο όρο των πράξεων που έλαβαν χώρα στα τελευταία 30 λεπτά της συνεδρίασης.

Ο ίδιος τρόπος αλλά και η ίδια εναλλακτική μέθοδος θα χρησιμοποιείται για τους τίτλους της ζώνης μέσης δραστηριότητας.  

Σε ό,τι αφορά στις μετοχές της ζώνης χαμηλής δραστηριότητας: Στην τιμή όπως προκύπτει από την δημοπρασία κλεισίματος, γίνονται επιμέρους έλεγχοι με βάση το είδος εντολών που συνέβαλλαν στη διαμόρφωσή της, της σχέσης της τιμής αυτής και του όγκου της συνεδρίασης καθώς και της σχέσης τιμής κλεισίματος με την κεφαλαιοποίησή της. Εάν ο προσδιορισμός με βάση τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία δεν είναι εφικτός, θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος του 30% των τελευταίων πράξεων ή του 100% των τελευταίων πράξεων (σε περίπτωση εξαιρετικά χαμηλής δραστηριότητας) ή και η τιμή εκκίνησης.

Πώς ορίζονται οι ζώνες συναλλακτικής δραστηριότητας;

Υψηλή Συναλλακτική Δραστηριότητα

Τριμηνιαία Μέση Κυκλοφοριακή Ταχύτητα* > 0,05% & Τριμηνιαίος Μέσος αριθμός πράξεων > 200, ή
Συμμετοχή στη Σύνθεση του δείκτη FTSE LARGE CAP την τελευταία ημέρα τριμήνου , ή Μετοχές δευτερογενώς εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών

Μέση Συναλλακτική Δραστηριότητα

Τριμηνιαία Μέση Κυκλοφοριακή Ταχύτητα *> 0,01%

Χαμηλή Συναλλακτική Δραστηριότητα

Τριμηνιαία Μέση Κυκλοφοριακή Ταχύτητα* <= 0,01%

Επικαιροποίηση του μοντέλου της Ειδικής Διαπραγμάτευσης

Μετά τις εγκριθείσες αλλαγές, οι παράμετροι που συνιστούν τις υποχρεώσεις των Ειδικών  Διαπραγματευτών διαμορφώνονται ως εξής:

Η μέγιστη απόκλιση τιμής (spread) καθορίζεται ανάλογα με τη ζώνη συναλλακτικής δραστηριότητας (ΖΣΔ) στην οποίο εντάσσεται η μετοχή επί της οποίας γίνεται Ε.Δ.,

Η συχνότητα διαβίβασης εντολών ειδικής διαπραγμάτευσης μειώνεται σε 2 λεπτά από 3 λεπτά (ανεξαρτήτως ΖΣΔ),

Αλλάζει ο υπολογισμός ελάχιστης ποσότητας ανά εντολή και το ύψος της καθορίζεται ανάλογα με τη Ζώνη Συναλλακτικής Δραστηριότητας,

Καταργείται η ελάχιστη ημερήσια ποσότητα (ΕΗΠ) (ανεξαρτήτως ΖΣΔ),

Άρση των υποχρεώσεων των ΕΔ κατά τη διάρκεια των δημοπρασιών (έκτακτων και προγραμματισμένων)

Ελεγχος - «βαθμολογία» Ειδικών Διαπραγματευτών.

Προσδιορίζεται ο λόγος της αξίας των συναλλαγών που πραγματοποίησαν οι Ειδικοί Διαπραγματευτές) σε σχέση με την συνολική αξία συναλλαγών των εν λόγω μετοχών, κατά το προηγούμενο τρίμηνο.

Σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές που πραγματοποίησαν οι Ε.Δ.,  προσμετρώνται αποκλειστικά εκείνες που έχουν προκληθεί από εντολές με «αμυντική συμπεριφορά» (non aggressive trading).

Ελέγχεται εάν οι μετοχές που τελούν υπό Ε.Δ βελτίωσαν την κατηγοριοποίηση τους και παρέμειναν για δυο  αξιολογήσεις στη επόμενη νέα ζώνη.

Ελέγχεται ο βαθμός βελτίωσης της συναλλακτικής δραστηριότητας των κινητών αξιών της Μεσαίας Συναλλακτικής Δραστηριότητας που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της Μέσης Ημερήσιας Κυκλοφοριακής Ταχύτητας του υπό εξέταση τριμήνου κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες βάσης (0,02%).

Σε τριμηνιαία βάση, ελέγχονται οι μηνιαίοι συναγερμοί που έλαβαν οι Ειδικοί Διαπραγματευτές στις μετοχές που τελούν υπό την Ε.Δ κατά για το διάστημα αξιολόγησης (=το προηγούμενο τρίμηνο).

Εάν τα όρια «συναγερμών» - όπως θα τα ορίζει το Χρηματιστήριο- πληρούνται και στους τρεις εξεταζόμενους μήνες (οι Ειδικοί Διαπραγματευτές βαθμολογούνται κάθε τρίμηνο), τότε, θα υπάρχουν αξιόλογες εκπτώσεις:

Το όριο των 200 συναγερμών θα σημαίνει  την απαλλαγή του ΕΔ από τις υποχρεώσεις του για συνολικό διάστημα περίπου δύο ημερών (~420 λεπτών) κατά τη διάρκεια του τριμήνου αξιολόγησης, λαμβάνοντας υπόψη την διάρκεια της συνεδρίασης και το δίλεπτο για την ενεργοποίηση κάθε συναγερμού.

Αντίστοιχα το όριο των 100 συναγερμών αντικατοπτρίζει την απαλλαγή του ΕΔ από τις υποχρεώσεις του για συνολικό διάστημα περίπου μίας ημέρας (~210 λεπτών) κατά τη διάρκεια του τριμήνου αξιολόγησης.

Μείωση του κόστους κάλυψης συναλλαγών μέσω των καλυμμένων πωλήσεων
Αυτή είναι μία ακόμα σημαντική αλλαγή / οικονομική ελάφρυνση που επιφέρουν οι αλλαγές στο μοντέλο λειτουργίας των αγορών: Πλέον, όταν ο πελάτης/επενδυτής καθιστά τους τίτλους του διαθέσιμους στο μέλος, οι τίτλοι αυτοί θα μπορούν – εφόσον συμφέρει το μέλος – να λειτουργήσουν ως μέρος της εγγύησής του.